അബ്ദുൽ റഹീമിന്‍റെ മോചനം: ചർച്ചയാകുന്ന ദയാധനം, അറിയാം വിശദമായി

ദുബായ്∙ ഇസ്​ലാമിക നിയമങ്ങള്‍ നിലനില്‍ക്കുന്ന രാഷ്ട്രങ്ങളില്‍ നിലനിൽക്കുന്ന ഒരു പ്രധാന ആശയമാണ് ദയാധനം. മനഃപൂർവ്വമല്ലാത്ത നരഹത്യയിൽ മരിച്ചയാളുടെ കുടുംബത്തിന് ആശ്വാസസഹായമായി പ്രതിയായ വ്യക്തിയിൽ നിന്ന് ഈടാക്കുന്നതാണ് ദയാധനം എന്ന് ചുരുക്കത്തിൽ പറയാം.യുഎഇ ഉൾപ്പെടെയുള്ള പല രാജ്യങ്ങളുടെയും നിയമങ്ങൾ ഇസ്​ലാമിക നിയമങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതാണ്. ഈ നിയമങ്ങൾ ഖുറാൻ, ഹദീസ്, ഇജ്മ, കിയാസ് എന്നിവയിൽ നിന്നാണ് ഉരുത്തിരിഞ്ഞത്. ഇസ്‍ലാം മതത്തിലെ വിശുദ്ധ ഗ്രന്ഥമാണ് ഖുർആൻ. പ്രവാചകൻ മുഹമ്മദിന്‍റെജീവിതം, വചനങ്ങൾ, പ്രവർത്തനങ്ങൾ എന്നിവ ക്രോഡീകരിച്ചതാണ് ഹദീസ്.  പ്രത്യേക സന്ദർഭങ്ങളിലും സാഹചര്യങ്ങളിലും മതപണ്ഡിതർ ഏകീകൃതമായി എടുക്കുന്ന തീരുമാനങ്ങളാണ് ഇജ്മ. ഹദീസും ഇജ്മയും പരിഗണിച്ച ശേഷവും അന്തിമ തീരുമാനമായില്ലെങ്കിൽ, ഖുർആനിലെ വാക്യങ്ങളും തത്വങ്ങളും അടിസ്ഥാനമാക്കി നടത്തുന്ന ന്യായവിധിയാണ് കിയാസ്. ഈ നാലു കാര്യങ്ങളാണ് ഇസ്​ലാമിക നിയമങ്ങളുടെ ഉറവിടം. 

ഹദീസിലെ സൂറത്തിലാണ് ദയാധനത്തെ കുറിച്ചുളള പരാമർശമുളളത്. ഒരാളുടെ ജീവന്‍ മറ്റൊരാളാല്‍ നഷ്ടമാകുന്ന സാഹചര്യമുണ്ടായാല്‍ ജീവന്‍ നഷ്ടമായ വ്യക്തിയുടെ കുടുംബത്തെ സംരക്ഷിക്കാന്‍ മറ്റെയാള്‍ക്ക് ബാധ്യതയുണ്ട്. ആ കുടുംബത്തിനു ചെലവ് നല്‍കുക, അടിമയെ മോചിപ്പിക്കുക തുടങ്ങിയ കാര്യങ്ങളാണ് ഈ സൂറത്തില്‍ പറയുന്നത്. മറ്റൊരു ഹദീസില്‍ നൂറു ഒട്ടകങ്ങളെ നല്‍കണമെന്നതാണ് പറയുന്നത്. ഇതില്‍ നിന്ന് ഉരുത്തിരിഞ്ഞതാണ് ദയാധനം. ഇസ്​ലാമിക രാഷ്ട്രങ്ങള്‍ രൂപീകൃതമായ സമയത്ത് സ്വാഭാവികമായും അവരുടെ നിയമസംഹിതയില്‍ ഇക്കാര്യങ്ങളുടെയെല്ലാം പ്രായോഗികമായ വശങ്ങള്‍ ഉള്‍പ്പടുത്തിയെന്ന് അഭിഭാഷകനായ ഷബീല്‍ ഉമ്മർ പറഞ്ഞു.

∙ യുഎഇയിലെ നിയമം പറയുന്നതിങ്ങനെ
യുണൈറ്റഡ് അറബ് എമിറേറ്റ്സ് (യുഎഇ) 1971 ൽ സ്ഥാപിതമായ ഫെഡറൽ രാജ്യമാണ്.  രാജ്യത്തെ നിയമസംഹിതയിലെ ഓരോ വാക്കിനും വ്യാഖ്യാനമുണ്ട്. ഉദാഹരണത്തിന്, ഫെഡറൽ നിയമം 31/2021 ലെ ആർട്ടിക്കിൾ 30 ൽ "ദിയ" എന്ന പദത്തിന് "മനപ്പൂർവ്വമല്ലാത്ത നരഹത്യ"  (Misdemeanor) എന്ന് വ്യാഖ്യാനിച്ചിരിക്കുന്നു. മനപ്പൂർവ്വമല്ലാത്ത നരഹത്യ നടന്നാൽ കുറ്റക്കാരന് ജയിൽ ശിക്ഷ,  10,000 ദിർഹത്തില്‍ കൂടുതലുളള  പിഴ, ദയാധനം എന്നീ  മൂന്ന് തരത്തിലുള്ള ശിക്ഷകൾ നൽകാവുന്നതാണ്. ദയാ ധനം കോടതിയുടെ വിവേചനാധികാരത്തിൽ നിജപ്പെടുത്തുന്നതും പരമാവധി 200,000 ദിർഹം വരെ ആവശ്യപ്പെടാവുന്നതുമാണ്. സ്ത്രീ, പുരുഷൻ, വിദേശി, സ്വദേശി എന്ന വ്യത്യാസമില്ലാതെ എല്ലാവർക്കും ഒരേ നിയമം ബാധകമാണ്. എന്നാൽ സൗദി അറേബ്യയിൽ ദയാധന നിയമം ഇപ്പോഴും ഏകീകൃതമല്ല. അവിടെ സ്ത്രീക്കും പുരുഷനും തമ്മിൽ ദിയ ധനത്തിന്‍റെകാര്യത്തിൽ വ്യത്യാസമുണ്ട്. ഇത് ഏകീകരിക്കാന്‍ സൗദി ശൂറ കൗണ്‍സിന്‍റെശ്രമം നടന്നുവരികയാണ്.

ചില സാഹചര്യങ്ങളിൽ, എഴുതിവച്ച നിയമങ്ങൾക്ക് പകരം കോടതി വിധികളാണ് മറ്റ് പല കേസുകളിലെ വാദങ്ങളിലും ഉദാഹരിക്കപ്പെടുന്നത്. ഉദാഹരണത്തിന്, യുഎഇയിൽ, ഗ്രാറ്റുവിറ്റി കണക്കാക്കുന്നതിനുള്ള അടിസ്ഥാനം സാധാരണയായി അടിസ്ഥാന ശമ്പളമാണ്. എന്നാൽ ഒരു പ്രത്യേക കേസിൽ, അവസാനമായി ലഭിച്ച ശമ്പളത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി ഗ്രാറ്റുവിറ്റി നൽകണമെന്ന് കോടതി വിധിച്ചു. ഇതിന് കാരണം, തൊഴിലുടമ മറ്റ് ചെലവുകൾ വർധിപ്പിച്ചതിനാൽ തൊഴിലാളിയുടെ ശമ്പളം വർധിപ്പിച്ചിരുന്നുവെങ്കിലും, 20 വർഷമായി അടിസ്ഥാന ശമ്പളം വർധിപ്പിച്ചിരുന്നില്ല എന്നതായിരുന്നു. തൽഫലമായി, തൊഴിലുടമ തൊഴിലാളിയോട് അനീതി കാണിച്ചു എന്ന് കോടതി കണ്ടെത്തിയതിനെ തുടർന്ന് ഇങ്ങനെ വിധി പ്രഖ്യാപിച്ചത്.

എഴുതിവച്ച നിയമങ്ങൾക്ക് പുറമെ, നീതിയുക്തമായ തീരുമാനങ്ങൾ എടുക്കാൻ കോടതിക്ക് വിവേചനാധികാരമുണ്ട്. യുഎഇയിൽ, കേസുകൾ തിരിച്ചറിയാൻ നമ്പറുകളാണ് ഉപയോഗിക്കുന്നത്. വ്യക്തികളുടെ സ്വകാര്യത സംരക്ഷിക്കാനാണ് ഈ നീക്കം . 2014 ൽ നടന്ന ഒരു കേസിൽ (കേസ് നമ്പർ 42/2014), ഒരു കുട്ടി വാഹനമിടിച്ച് മരിച്ചു. കുടുംബം കുട്ടിക്ക് ദയാധനം ആവശ്യപ്പെട്ടു. എന്നാൽ കുട്ടി അശ്രദ്ധയോടെ റോഡിലേക്ക് ഓടിയതിനാൽ അപകടം സംഭവിച്ചെന്ന് വാഹനമോടിച്ചയാൾ വാദിച്ചു. കുട്ടിയുടെയും പിതാവിന്‍റെയും അശ്രദ്ധ കാരണമാണ് അപകടം എന്ന വാദം ഉണ്ടായിരുന്നെങ്കിലും, കുട്ടിയുടെ മരണം കാരണം പിതാവിന് നഷ്ടം സംഭവിച്ചു എന്ന കാരണത്താൽ കുടുംബത്തിന് ദയാധനം നൽകണമെന്ന് കോടതി വിധിച്ചു.

മറ്റൊരു കേസിൽ (കേസ് നമ്പർ 111/2020), പരാതിക്കാരന് ഇൻഷുറൻസ് പണം നൽകിയതിനാൽ ദയാധനം നൽകേണ്ടതില്ലെന്ന് പ്രതിഭാഗം വാദിച്ചു. എന്നാൽ ഇൻഷുറൻസ് പണം നൽകിയതിനാൽ ദയാധനം നൽകേണ്ടതില്ല എന്ന വാദം കോടതി തള്ളി. ഇൻഷുറൻസ് പണവും ദയാധനവും രണ്ട് വ്യത്യസ്ത കാര്യങ്ങളാണെന്ന് കോടതി നിരീക്ഷിക്കുകയും പരാതിക്കാരന് ദയാധനം നൽകണമെന്ന് വിധിക്കുകയും ചെയ്തു എന്ന് അഡ്വക്കറ്റ്  ഷബീൽ ഉമ്മർ വിശദീകരിക്കുന്നു.

ഫെബ്രുവരി 2023 ൽ അബുദാബിയിൽ നടന്ന ഒരു കേസിൽ, 300,000 ദിർഹം ദയാ ധനം നൽകണമെന്ന് കോടതി വിധിച്ചു. എന്നാൽ,  നിയമം അനുസരിച്ച് പരമാവധി ദയാ ധനം 200,000 ദിർഹം മാത്രമാണെന്ന് പ്രതിഭാഗം വാദിച്ചു. ചില സാഹചര്യങ്ങളിൽ കൂടുതൽ തുക ദയാ ധനമായി നൽകാമെന്ന് വാദി ഭാഗം വാദിച്ചു. ഈ വിഷയത്തിൽ തീരുമാനം എടുത്തത് കോടതിയുടെ വിവേചനാധികാരത്തിലാണ്. അതിനാൽ ഈ കേസിൽ, കോടതി വിധിച്ച 300,000 ദിർഹം ദയാധനമെന്ന വിധി അംഗീകരിക്കപ്പെട്ടു. യുഎഇയിൽ, നിയമത്തിൽ വ്യക്തമായി പറഞ്ഞിട്ടില്ലാത്ത സാഹചര്യങ്ങളിൽ കോടതിക്ക് വിവേചനാധികാരം ഉപയോഗിച്ച് നിയമത്തിൽ എഴുതിവച്ചതിനെക്കാൾ കൂടുതൽ ദയാധനം നൽകാൻ വിധിക്കാൻ സാധിക്കുമെന്ന് ഷബീൽ ഉമ്മർ ഈ സംഭവം വഴി വിശദീകരിക്കുന്നു.

2022 സെപ്റ്റംബറില്‍ അബുദബിയില്‍ നടന്ന ഒരു കേസില്‍ രണ്ട് തൊഴിലാളികൾ മീൻ വളർത്തുന്ന തടാകത്തിൽ നിന്ന് ഷോക്കേറ്റ് മരിച്ചതിനെ തുടർന്ന് അവരുടെ തൊഴിലുടമ ദയാധനം നൽകേണ്ടി വന്നു. സംഭവം നടക്കുമ്പോൾ താൻ സ്ഥലത്തുണ്ടായിരുന്നില്ലെന്ന് തൊഴിലുടമ വാദിച്ചെങ്കിലും, ഓരോ തൊഴിലാളിക്കും 200,000 ദിർഹം വീതം ദയാധനം നൽകണമെന്ന് കോടതി വിധിച്ചു. 2003 ൽ, ഒരു പാക്കിസ്ഥാൻ പൗരൻ സഞ്ചരിച്ച വാഹനം ഇടിച്ച് ഒരു ബംഗ്ലാദേശ് പൗരൻ മരിച്ചു. ഈ കേസിൽ, കോടതി 150,000 ദിർഹം ദയാധനം നൽകണമെന്ന് വിധിച്ചു. പിന്നീട്, പാക്കിസ്ഥാൻ പൗരൻ അപ്പീൽ നൽകിയതിനെ തുടർന്ന് കോടതി ഈ തുക 100,000 ദിർഹമായി കുറച്ചു.

യുഎഇയിൽ, കോടതിക്ക് ബോധ്യപ്പെട്ടാൽ ദയാധനം കുറയ്ക്കാനും കൂട്ടാനും സാധിക്കും എന്നതാണ് യാഥാർഥ്യം. മറ്റ് ഗൾഫ് രാജ്യങ്ങളിൽ ഇത് വ്യത്യസ്തമാണ്. സൗദി അറേബ്യയിൽ, മരിച്ചയാളുടെ കുടുംബത്തിന് ദയാധനം ആവശ്യപ്പെടാം. ഖത്തറിൽ, മരിച്ചയാളുടെ കുടുംബത്തിന് എത്ര ദയാധനം ലഭിക്കണമെന്ന് തീരുമാനിക്കാനുള്ള അധികാരം കോടതിക്കാണ്. ഒമാനിൽ, പരമാവധി ദയാധനം 15,000 ഒമാൻ റിയാലാണ് (ഏകദേശം 150,000 യുഎഇ ദിർഹം). ചുരുക്കത്തിൽ, മരിച്ചയാളുടെ കുടുംബത്തിന് സാമ്പത്തിക സഹായം നൽകുക എന്നതാണ് ദയാധനം ആവശ്യപ്പെടുന്നതിലൂടെ ലക്ഷ്യമിടുന്നത് എന്ന് ഷബീൽ ഉമ്മർ  വ്യക്തമാക്കുന്നു

‌

∙ ദയാധനം, തീരുമാനം അടുത്ത ബന്ധുക്കളുടേത്
​മരിച്ചയാളുടെ അടുത്ത ബന്ധുക്കളാണ് ദയാധനം വേണമോ വേണ്ടയോ എന്ന് തീരുമാനിക്കേണ്ടത്. അവരുടെ തീരുമാനം കോടതിയെ അറിയിക്കേണ്ടതുണ്ട്. അബുദാബിയിൽ ഒരു ഇന്തൊനീഷ്യക്കാരൻ മരിച്ച ഒരു സംഭവത്തിൽ, അദ്ദേഹത്തിന്‍റെകുടുംബം പ്രതിക്ക് മാപ്പ് നൽകുകയും ദയാ ധനം വേണ്ടെന്ന് വയ്ക്കുകയും ചെയ്തു. പ്രതിയുടെ കുടുംബം സാമ്പത്തികമായി പിന്നാക്കം നിൽക്കുന്നവരായിരുന്നു. മരിച്ചയാളുടെ അടുത്ത ബന്ധുക്കൾക്ക് ദയാധനം വേണമോ വേണ്ടയോ എന്ന് തീരുമാനിക്കാൻ പൂർണ്ണ സ്വാതന്ത്ര്യമുണ്ട്. കോടതി ദയാധനം നൽകണമെന്ന് വിധിച്ചാൽ, മരിച്ചയാളുടെ ബന്ധുക്കൾ യുഎഇയിൽ ഇല്ലെങ്കിൽ, അവർ താമസിക്കുന്ന രാജ്യത്തെ അംഗീകൃത സ്ഥാപനങ്ങളിൽ നിന്ന് അനന്തരാവകാശ സർട്ടിഫിക്കറ്റ് ഉൾപ്പെടെയുള്ള വിവിധ രേഖകൾ കോടതിക്കും ബന്ധപ്പെട്ട അധികാരികൾക്കും സമർപ്പിക്കണം. ബന്ധുക്കൾക്ക് വേണ്ടി യുഎഇയിൽ രേഖകൾ ഹാജരാക്കാൻ ആർക്കെങ്കിലും 'പവർ ഓഫ് അറ്റോർണി' നൽകാം. ഈ 'പവർ ഓഫ് അറ്റോർണി' ഉപയോഗിച്ച്, അംഗീകൃത വ്യക്തിക്ക് യുഎഇയിൽ എത്തി അതത് മന്ത്രാലയങ്ങളിൽ നിന്ന് നിയമപരമായ ഓടിക്കൽ നടപടികൾ പൂർത്തിയാക്കി കോടതിയിൽ സമർപ്പിക്കാം.

യുഎഇ ഒരു ഫെഡറൽ രാജ്യമാണ്,എമിറേറ്റുകളുടെ ഭരണാധികാരികൾക്ക് അവരുടെ എമിറേറ്റുകളിൽ ഭരണപരമായ കാര്യങ്ങളിൽ പൂർണ്ണ അധികാരമുണ്ട്. അതിനാൽ, ദയാധനം സംബന്ധിച്ച കാര്യങ്ങളിൽ പോലും ഭരണാധികാരികൾക്ക് ആവശ്യമെങ്കിൽ നേരിട്ട് ഇടപെടാൻ കഴിയും. ഷാർജ ഭരണാധികാരി ഇത്തരത്തിൽ ഒരു കേസിൽ ഇടപെട്ട് 200,000 ദിർഹം ദയാധനം നൽകിയ സംഭവം ഉണ്ടായിട്ടുണ്ട്. സാഹചര്യങ്ങൾക്ക് അനുസരിച്ച് യുഎഇയിൽ ഭരണാധികാരികളുടെ അനുമതിയോടെ നിയമത്തിൽ മാറ്റങ്ങൾ വരുത്താറുണ്ട്.

∙ അടുത്തിടെ ദയാധനം നൽകേണ്ടിവന്ന മലയാളികൾ
 2021 ൽ, ഒരു വാഹനം ഇടിച്ച് മരിച്ച സുഡാൻ ബാലന്‍റെ കുടുംബത്തിന് പ്രമുഖ വ്യവസായി എം. എ. യൂസഫലി ഇടപെട്ടിരുന്നു. കുട്ടിയുടെ ബന്ധുക്കൾക്ക് ദയാധനം നൽകിയ യൂസഫലി, കേസിൽ പ്രതിയായ മലയാളിയെ കേസിൽ നിന്ന് ഒഴിവാക്കാൻ സഹായിച്ചു. 2015 ൽ, യുഎഇയിൽ മനഃപൂർവ്വമല്ലാത്ത നരഹത്യ കേസിൽ പ്രതിയായ ഒരു കടയ്ക്കൽ സ്വദേശിയെ പണം സമാഹരിച്ച് ദയാധനം നൽകി കേസിൽ നിന്ന് മോചിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട്.

സൗദി അറേബ്യയില്‍ ജയിലിലുളള അബ്ദുൽ റഹീമിന്‍റെ ദയാധനമായ 34 കോടി ഇന്ത്യന്‍ രൂപയ്ക്കായി ലോക മലയാളികള്‍ ഒരുമിച്ചതോടെയാണ് ദയാധനം വീണ്ടും ചർച്ചയായത്. ഇസ്​ലാമിക രാഷ്ട്രങ്ങളിലെ നിയമങ്ങളുടെ ഉറവിടമെന്നത് തുടക്കത്തില്‍ സൂചിപ്പിച്ച നാല് കാര്യങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയാണ്, ആ നിയമങ്ങളുടെ ചട്ടക്കൂടാണ് ശരീഅത്ത്. അബ്ദുള്‍ റഹീമിന്‍റെ മോചനം സാധ്യമായാല്‍ ഭാവിയിലും കൂടുതല്‍ ചർച്ചകള്‍ക്ക് ഇത്തരം ശരീഅത്ത് നിയമങ്ങള്‍ വഴിവെക്കുമെന്നത് ഉറപ്പ്
(വിവരങ്ങള്‍ക്ക്: കടപ്പാട് അഡ്വക്കറ്റ് ഷബീല്‍ ഉമ്മർ, നിയമവിഭാഗം മേധാവി വി.ഗ്രൂപ്പ് ഇന്‍റർനാഷനല്‍)