പ്രധാനമന്ത്രിയും ഗുജറാത്തിലെ മുഖ്യമന്ത്രിയും മോദി; രാഹുൽ അകന്നു നിന്നത് മനഃപൂർവം?

എങ്ങനെയാണ് ഗുജറാത്തിൽ ബിജെപി ഭരണ വിരുദ്ധ വികാരം മറികടന്നത്? തുടർച്ചയായി കാൽനൂറ്റാണ്ടോളം അധികാരത്തിലിരുന്ന ബിജെപിക്ക് അറിയാവുന്നതുപോലെ ഭരണ വിരുദ്ധ വികാരം മറ്റാർക്കുമറിയില്ലായിരുന്നു. കോവിഡ് കൈകാര്യം ചെയ്തതിലെ പരാജയവും തൊഴിലില്ലായ്മയും നിരവധി വിഭാഗങ്ങളുടെ പ്രക്ഷോഭങ്ങളുമൊക്കെ സംസ്ഥാന മന്ത്രിസഭയെതന്നെ കഴിഞ്ഞ വർഷം മുച്ചൂടും മാറ്റി പ്രതിഷ്ഠിക്കേണ്ട അവസ്ഥയിലെത്തിച്ചിരുന്നു. ഭൂപേന്ദ്ര പട്ടേലിന്റെ മന്ത്രിസഭ വന്നിട്ടും വലിയ മാറ്റങ്ങളൊന്നുമുണ്ടായിരുന്നില്ല. ബിജെപിയുടെ അണികളിൽതന്നെ ചിലയിടങ്ങളിൽ മടുപ്പു പ്രകടമായി. എന്നാൽ അതിനെയെല്ലാം മറികടക്കാൻ നരേന്ദ്രമോദിയുടെ വ്യക്തിപ്രഭാവംകൊണ്ടു ബിജെപിക്കായി. ‘നിങ്ങൾ മറ്റൊന്നും ചിന്തിക്കേണ്ട, എനിക്കു വോട്ടു ചെയ്യുന്നുവെന്ന് കരുതൂ’ എന്നാണ് പങ്കെടുത്ത എല്ലാ റാലികളിലും മോദി അഭ്യർഥിച്ചത്. ഗുജറാത്തിൽ ഇത്തവണ പോളിങ് ശതമാനം മുൻതവണത്തേക്കാൾ 8 ശതമാനത്തോളം കുറവായിരുന്നെങ്കിലും വോട്ടു ചെയ്യാനെത്തിയവർ ആ ആഹ്വാനമുൾക്കൊണ്ടു. ഫലം, ചരിത്രത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ സീറ്റു കൊയ്ത്തുമായി ബിജെപി ഏഴാം തവണയും ഗുജറാത്ത് ഭരണം കയ്യടക്കി. 

∙ രാഹുൽ ഗാന്ധി അകന്നു നിന്നത് മനഃപൂർവമോ?

രാഹുൽഗാന്ധിയുടെ ഭാരത് ജോ‍ഡോ യാത്രയ്ക്കിടയിൽ വരുന്ന ഗുജറാത്ത്, ഹിമാചൽ തിരഞ്ഞെടുപ്പുകളെ വേറിട്ടൊരു സംഭവമായാണ് കോൺഗ്രസ് കണ്ടത്. രാജ്യത്തെ ഐക്യപ്പെടുത്താനും ബിജെപിയുടെ ഭിന്നിപ്പിന്റെ രാഷ്ട്രീയം തുറന്നു കാട്ടാനുമാണ് ജോഡോ യാത്രയെന്ന് കോൺഗ്രസ് പറയുന്നെങ്കിലും 2024ൽ മോദിക്കെതിരെ രാഹുലിന്റെ റീ ലോഞ്ചായിരുന്നു ഉദ്ദേശ്യമെന്ന് രാഷ്ട്രീയ നിരീക്ഷകർ വിലയിരുത്തുന്നുണ്ട്. ആ സാഹചര്യത്തിൽ ഗുജറാത്തിലും ഹിമാചലിലും തിരിച്ചടിയുണ്ടായാൽ മോദിക്കു പറ്റിയ എതിരാളിയല്ല, രാഹുൽഗാന്ധിയെന്ന പ്രചാരണം ബിജെപി ഏറ്റുപിടിക്കുമെന്ന് കോൺഗ്രസ് കരുതി. അതൊഴിവാക്കാൻ കൂടിയാണ് ഗുജറാത്തിൽ വെറും ‘ടോക്കൺ’ പ്രചാരണത്തിനു മാത്രം രാഹുലെത്തിയത്. ഹിമാചലിലാകട്ടെ പ്രിയങ്ക ഗാന്ധിയാണ് പ്രചാരണത്തിനു ചുക്കാൻ പിടിച്ചത്. 

∙ പണമില്ല, കോൺഗ്രസിന്റെ പ്രചാരണം നിശ്ശബ്ദം 

സാമ്പത്തിക പ്രതിസന്ധി കോൺഗ്രസിനെ ശരിക്കും വലച്ചിരുന്നുവെന്നത് മറ്റൊരു കാര്യം. നിശ്ശബ്ദ പ്രചാരണത്തിലേക്ക് പാർട്ടി തിരി‍ഞ്ഞതിനു പ്രധാന കാരണവും അതായിരുന്നു. ചെറിയ യോഗങ്ങൾ, പ്രകടനങ്ങൾ, വീടുകയറിയുള്ള പ്രചാരണം എന്നിവയിലാണ് കോൺഗ്രസ് ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചത്. സ്ഥാനാർഥികൾക്ക് പോസ്റ്ററൊട്ടിക്കാൻ പോലും പണമില്ലായിരുന്നു. ജിഗ്നേഷ് മേവാനി ക്രൗഡ് ഫണ്ടിങ് ഉപയോഗിച്ചാണ് പ്രചാരണത്തിനു പണം കണ്ടെത്തിയത്. ബിജെപിയുടെ അവസാന മിനിറ്റിലെ ‘ബൂത്ത് മാനേജ്മെന്റ്’ മറികടക്കാൻ ആളും അർഥവും കോൺഗ്രസിനുണ്ടായിരുന്നില്ല. സ്ഥാനാർഥികളിൽ പലരും ജനങ്ങളുമായി ബന്ധമുള്ളവരായിരുന്നില്ല എന്നതു മറ്റൊരു പ്രശ്നം. കോൺഗ്രസിന്റെ വോട്ടുബാങ്കുകളെപ്പോലും ‘ബൂത്ത് മാനേജ്മെന്റി’ലൂടെ കയ്യിലെടുക്കാൻ ബിജെപിക്കു കഴിഞ്ഞുവെന്നു വേണം കരുതാൻ. 

ഉത്തരേന്ത്യൻ സംസ്ഥാനങ്ങളെപ്പോലെ ഗുജറാത്ത് ഗ്രാമങ്ങളിൽ പലതിലും, അവസാനം വോട്ടർമാരെ ‘കാണേണ്ട പോലെ കാണുന്ന’ സ്ഥാനാർഥികൾക്കാണ് വിജയ സാധ്യത കൂടുതൽ. ആം ആദ്മി പാർട്ടിയുടെ സാന്നിധ്യത്തെ വിലകുറച്ചു കണ്ടതും വിനയായി. എങ്കിലും വികസനവും ബിജെപിയുടെ ഹിന്ദുത്വ രാഷ്ട്രീയവും ചർച്ച ചെയ്യാൻ കോൺഗ്രസിനു കഴിഞ്ഞു. ബിൽക്കീസ് ബാനു കേസിലെ പ്രതികളെ വിട്ടയച്ചതും നരോദപാട്യ കൂട്ടക്കൊലക്കേസ് പ്രതിയുടെ മകൾക്ക് ടിക്കറ്റു നൽകിയതുമൊക്കെ ജനങ്ങളോട് പറഞ്ഞ് ‘മൃദു ഹിന്ദുത്വം’ എന്ന ആക്ഷേപത്തിന്റെ മുനയൊടിക്കാൻ കോൺഗ്രസ് ശ്രമിച്ചിരുന്നു. പക്ഷേ മുസ്‌ലിം വോട്ടർമാരുടെ വിശ്വാസം നേടിയെടുക്കാൻ കഴിഞ്ഞില്ല. വോട്ടു ചെയ്തു കഴിഞ്ഞ് ഇവർ ബിജെപിക്കൊപ്പം പോയാലോ എന്ന അവിശ്വാസത്തിന്റെ മറ തകർക്കാൻ കോൺഗ്രസിനു കഴിഞ്ഞതുമില്ല. ഭരണ വിരുദ്ധ വികാരം കൊണ്ടുമാത്രം ജയിച്ചു കയറാമെന്ന അബദ്ധ ധാരണയും പൊളിഞ്ഞു. ഇപ്പോഴും ഗുജറാത്തിലെ മുഖ്യ പ്രതിപക്ഷമാണെന്നതു മാത്രമാണ് കോൺഗ്രസിന്റെ ഏക ആശ്വാസം. പാളിച്ചകളിൽനിന്ന് പാഠം പഠിക്കുന്നില്ലെങ്കിൽ അതും ഇല്ലാതാകുമെന്നുറപ്പ്. 

∙ എല്ലാ വോട്ടും ബൂത്തിലെത്തിച്ച് ബിജെപി, ഒരുക്കിയത് യുദ്ധ സന്നാഹം 

വർഷത്തിൽ 365 ദിവസവും തിരഞ്ഞെടുപ്പിന് ഒരുങ്ങി നിൽക്കുന്ന പാർട്ടിയാണ് ബിജെപിയെന്ന് പൊതുവേ പറയാറുണ്ട്. അത് ഗുജറാത്തിൽ കൃത്യമായി നടപ്പായി. മോദിയുടെയും അമിത്ഷായുടെയും തട്ടകത്തിൽ തോൽവി പോയിട്ട് സീറ്റു കുറയുന്നതു പോലും 2024ലെ തിരഞ്ഞെടുപ്പിലുണ്ടാക്കുന്ന ആഘാതം പാർട്ടിക്ക് അറിയാമായിരുന്നു. മാർച്ചിൽ 5 സംസ്ഥാന തിരഞ്ഞെടുപ്പുകളുടെ ഫലം വന്ന് അധികം വൈകാതെ മോദി ഗുജറാത്തിൽ തിരഞ്ഞെടുപ്പു കാഹളം മുഴക്കി. അതിൽപ്പിന്നെ കോടികളുടെ പദ്ധതികൾ ഗുജറാത്തിൽ പ്രഖ്യാപിക്കപ്പെട്ടു. യുഎൻ സെക്രട്ടറി ജനറൽ അടക്കമുള്ളവർ ഗുജറാത്തിൽ സന്ദർശനം നടത്തി. ഏതു വിദേശ നേതാവ് വന്നാലും ഗുജറാത്ത് സന്ദർശനം പട്ടികയിലുൾപ്പെട്ടു. 

കൃത്യമായ ആസൂത്രണവും ചിട്ടയായ നടപ്പാക്കലും ബിജെപിയുടെ മുഖമുദ്രയാണ്. ഇത്രമേൽ പ്രഫഷനലായി പ്രവർത്തിക്കുന്ന പാർട്ടിയെ നേരിടാനുള്ള ആയുധങ്ങളൊന്നും നിലവിലുള്ള ഒരു പാർട്ടിയുടെയും ആവനാഴികളില്ലെന്ന് തിരിച്ചറിഞ്ഞാണ് ബിജെപി ഓരോ നീക്കവും നടത്തുന്നത്. അതിനൊക്കെ അപ്പുറത്ത്, കഴിഞ്ഞ തവണ കോൺഗ്രസ് ജയിച്ച ഗോത്രവർഗ മേഖലകളെയും ഗ്രാമങ്ങളെയും ലക്ഷ്യമിട്ട് ബൂത്തു തലത്തിലുള്ള ചിട്ടയായ പ്രവർത്തനം നടത്തി. വോട്ടർപ്പട്ടികയിലെ ഓരോ പേജിലെയും വോട്ടർമാരെ ലക്ഷ്യമിട്ട് ‘പന്ന പ്രമുഖരു’ടെ നേതൃത്വത്തിൽ കമ്മിറ്റിയുണ്ടാക്കി. ഓരോ വോട്ടറെയും ബൂത്തിലെത്തിക്കുകയും ആ വോട്ട് ബിജെപിക്കു വീഴുന്നുവെന്നുറപ്പാക്കുകയും ചെയ്യുകയായിരുന്നു അവരുടെ ചുമതല. അതിന് ദേശീയ നേതൃത്വം വരെ ഇടപെടുകയും ചെയ്തു. മൂന്നു ദശകത്തോളം സംസ്ഥാനം ഭരിക്കുന്ന പാർട്ടിക്ക് ഉണ്ടാക്കാവുന്ന എല്ലാ സ്വാധീനങ്ങളെയും ഫലപ്രദമായി ഉപയോഗിക്കുകയും ചെയ്തു. സംസ്ഥാന സർക്കാരിനോടുള്ള സകല ദേഷ്യവും മോദിയുടെ നാമത്തിൽ പൊറുത്ത് വോട്ടർമാർ ബിജെപിയെ പിന്തുണയ്ക്കുകയും ചെയ്തു. കഴിഞ്ഞ തവണ അകന്നുനിന്ന പട്ടേൽ സമുദായവും ക്ഷത്രിയരും ഇത്തവണ കൂടെ നിൽക്കുക കൂടിയായതോടെ വിജയം റെക്കോർഡ് കടന്നു.

∙ ആപ് വന്നതെന്തിന്, ആപ്പായത് ആർക്ക്?

ബിജെപിയും കോൺഗ്രസും പോരടിച്ചു നിന്ന ഗുജറാത്തിലേക്ക്, ഇതാ ഭരണം പിടിക്കുന്നുവെന്ന മട്ടിലായിരുന്നു ആം ആദ്മി പാർട്ടിയുടെ വരവ്. 11 ലക്ഷത്തിലേറെ യുവ വോട്ടർമാരുള്ള ഗുജറാത്തിൽ അവരെ ലക്ഷ്യമിട്ടായിരുന്നു ആദ്യ നീക്കം. ബിജെപി അല്ലാതെ മറ്റൊരു പാർട്ടിയെ കണ്ടിട്ടില്ലാത്ത അവർ കാര്യമായി പരിഗണിക്കുന്നില്ലെന്നു തോന്നിയപ്പോൾ കോൺഗ്രസിന്റെ വോട്ടുബാങ്കുകൾ ലക്ഷ്യമിട്ടായി പ്രവർത്തനം. ഡൽഹി മുഖ്യമന്ത്രി അരവിന്ദ് കേജ്‌രിവാളും പഞ്ചാബ് മുഖ്യമന്ത്രി ഭഗവന്ത് മാനും ഗുജറാത്തിലെത്തിയപ്പോഴൊക്കെ കോൺഗ്രസിനു വോട്ടു ചെയ്ത് വോട്ട് പാഴാക്കരുതെന്ന് ആവശ്യപ്പെട്ടു. ഗോത്രവർഗ മേഖലകളിലും ഗ്രാമങ്ങളിലും ആം ആദ്മി പാർട്ടി സജീവമായി. പുറത്തേക്ക് ഒന്നും കണ്ടില്ലെങ്കിലും സൗജന്യ വൈദ്യുതിയും മറ്റു ക്ഷേമ വാഗ്ദാനങ്ങളും പാവപ്പെട്ട ഗുജറാത്തിയുടെ കണ്ണു തള്ളിച്ചു. നഗരങ്ങളിൽ കേന്ദ്രീകരിച്ച ഗുജറാത്ത് വികസനം ഗ്രാമങ്ങളിലേക്കുമെത്തിക്കുമെന്ന് ഡൽഹിയെ തൊട്ട് കേജ്‌രിവാൾ പറഞ്ഞപ്പോൾ അവരുതുൾക്കൊണ്ടു. നിരവധി ഗ്രാമീണ മണ്ഡലങ്ങളിൽ ആം ആദ്മി പാർട്ടി രണ്ടാം സ്ഥാനത്തെത്തിയതു തന്നെ അതിനു തെളിവ്. 

ആം ആദ്മി പാർട്ടി നഗരകേന്ദ്രീകൃത പാർട്ടിയാണെന്നും അവർ ബിജെപി വോട്ടുബാങ്കുകളെയാണ് ക്ഷീണിപ്പിക്കുകയെന്നുമായിരുന്നു കോൺഗ്രസും നിരീക്ഷകരും കരുതിയിരുന്നത്. എന്നാൽ 40 ശതമാനമുണ്ടായിരുന്ന കോൺഗ്രസ് വോട്ടു ശതമാനം 27ലേക്കെത്തിക്കുന്നതിൽ വലിയ പങ്കു വഹിച്ചത് ആം ആദ്മി പാർട്ടി പിടിച്ച 12 ശതമാനത്തിലേറെ വോട്ടാണ്. ബിജെപിയുടെ വോട്ടുശതമാനം 50 ശതമാനത്തിലേക്ക് ഉയരുകയും ചെയ്തു. ഇപ്പോൾ 5 സീറ്റുകൾ മാത്രമേ നേടിയുള്ളൂവെങ്കിലും 2027ൽ കോൺഗ്രസിനെ തട്ടിനീക്കി മുഖ്യ പ്രതിപക്ഷമാകും ആം ആദ്മി പാർട്ടിയെന്ന മുന്നറിയിപ്പു കൂടി ഗുജറാത്ത് ഫലം നൽകുന്നുണ്ട്. മുസ്‍ലിം വിരോധികളല്ലാത്ത, മൃദു ഹിന്ദുത്വ പാർട്ടിയെന്ന പ്രതിഛായ സൃഷ്ടിക്കാൻ ആം ആദ്മി പാർട്ടി ശ്രമിക്കുന്നുണ്ടെന്നു സംശയിക്കുന്നവരുമുണ്ട്. അതോടൊപ്പം ബിജെപിയുടെ വോട്ടുബാങ്കുകളായ മധ്യവർഗത്തെ പ്രീണിപ്പിക്കുന്ന വാഗ്ദാനങ്ങളുമാണ് അവർ മുന്നോട്ടു വയ്ക്കുന്നത്. എന്നാൽ സ്വന്തം കാര്യത്തിൽ ഒരു വിട്ടുവീഴ്ചയ്ക്കുമൊരുങ്ങാത്ത ഗുജറാത്തികൾ മൃദു ഹിന്ദുത്വം തള്ളി ഒറിജിനൽ ഹിന്ദുത്വം തന്നെ തിരഞ്ഞെടുക്കുകയായിരുന്നു. 

∙ മോദി തരംഗം ഗുജറാത്തിൽ മാത്രം, പക്ഷേ എത്ര കാലം

ഗുജറാത്ത് നൽകുന്ന പാഠമെന്താണ്? കടുത്ത ഭരണവിരുദ്ധ വികാരമുണ്ടായിട്ടും മോദി എന്ന പേരിൽ ഗുജറാത്തിൽ വൻ തരംഗം സൃഷ്ടിക്കാൻ ബിജെപിക്കു കഴി‍ഞ്ഞു. പക്ഷേ ഹിമാചൽ പ്രദേശിൽ അതുണ്ടായില്ല. ദേശീയ അധ്യക്ഷൻ ജെ.പി. നഡ്ഡ സ്വന്തം നാട്ടിൽ തമ്പടിച്ചു പ്രചാരണം നടത്തിയിട്ടും ഭരണ വിരുദ്ധ വികാരത്തെയും ഹിമാചൽ തിരഞ്ഞെടുപ്പുകളിലെ പാരമ്പര്യത്തെയും മറികടക്കാനായില്ല. ദക്ഷിണേന്ത്യയിലേക്ക് ചിറകു വിരിക്കാനൊരുങ്ങുന്ന പാർട്ടിക്ക് ‘മോദി ഫാക്ടർ’ കൊണ്ടു മാത്രം തിരഞ്ഞെടുപ്പുകൾ ജയിക്കുന്നത് എത്രകാലം തുടരാനാവും എന്ന ചിന്ത കൂടി ഗുജറാത്ത് മുന്നോട്ടു വയ്ക്കുന്നു.

English Summary: Narendra Modi's BJP Retains Power in Gujarat in Landslide Victory; What's the Winning Formula Behind it?