സ്വേഛാധിപതിയെ വിറപ്പിച്ച നീന്തൽ റാണി; തടവറ തുറന്നിട്ട് പുട്ടിന്റെ ‘യുദ്ധക്കൂട്ടുകാരൻ’

ഇപ്പോൾ 15 വർഷത്തേക്കു തടവിനു ശിക്ഷിക്കപ്പെട്ട  പ്രതിപക്ഷനേതാവ് സ്വറ്റ്‌ലാനയുടെ അവസ്ഥയും വ്യത്യസ്തമല്ല. 2020ലെ പ്രസിഡന്റ് തിരഞ്ഞെടുപ്പില്‍ ലുക്കാഷെൻകോയ്ക്കെതിരെ മത്സരിച്ച് വിജയം അവകാശപ്പെട്ട സ്വറ്റ്ലാന, രാജ്യദ്രോഹം, അധികാരം പിടിച്ചെടുക്കാനുള്ള ഗൂഢാലോചന, തീവ്രവാദ സംഘടനയെ സൃഷ്ടിക്കുകയും നയിക്കുകയും ചെയ്യുക എന്നിവയുൾപ്പെടെയുള്ള കുറ്റാരോപണങ്ങളാണ് നേരിട്ടത്. ‘‘ഈ വിചാരണ എത്രനാള്‍ നടക്കുമെന്ന് എനിക്കറിയില്ല. പക്ഷേ അവര്‍ എന്നെ നിരവധി വര്‍ഷം തടവിന് ശിക്ഷിക്കുമെന്ന് എനിക്ക് ഉറപ്പുണ്ട്’’–എന്നാണ് അടുത്തിടെ ഒരു രാജ്യാന്തര മാധ്യമത്തിനു നല്‍കിയ അഭിമുഖത്തില്‍ അവര്‍ പറഞ്ഞത്. അതുപോലെത്തന്നെ സംഭവിക്കുകയും ചെയ്തു. തനിക്കെതിരെയുള്ള വിചാരണയെ ‘പ്രഹസനം’ എന്ന് വിശേഷിപ്പിച്ച സ്വറ്റ്ലാന, തനിക്കു വേണ്ടി ഒരു അഭിഭാഷകനെ നിയമിച്ചെങ്കിലും അദ്ദേഹവുമായി ബന്ധപ്പെടാന്‍ സാധിച്ചില്ലെന്നും കൂട്ടിച്ചേര്‍ത്തു.

സ്വറ്റ്ലാനയുടെ വിചാരണ ആരംഭിക്കുന്നതിന് മുന്‍പ്, ബെലാറൂസിലെ ജയിലില്‍ കഴിയുന്ന അവരുടെ ഭര്‍ത്താവ് സെര്‍ഗി ടിഖനോവ്‌സ്‌കിക്കെതിരെ പുതിയ കുറ്റങ്ങളും അധികൃതർ ചുമത്തിയിരുന്നു. ജയിലിലെ അന്തേവാസികളുമായി വഴക്കുണ്ടാക്കുകയും ജയില്‍ അധികൃതരുടെ ഉത്തരവുകള്‍ ലംഘിക്കുകയും ചെയ്‌തെന്നാണ് ആരോപണം. പ്രസിഡന്റ് തിരഞ്ഞെടുപ്പ് സമയത്ത് കലാപങ്ങള്‍ സംഘടിപ്പിച്ചതിനും സാമൂഹിക വിദ്വേഷം വളര്‍ത്തിയതിനും കുറ്റക്കാരനാണെന്ന് കണ്ടെത്തിയതിനെ തുടര്‍ന്നാണ് സെർഗിയെ 18 വര്‍ഷം തടവിന് ശിക്ഷിച്ചത്. 44-കാരനായ യൂട്യൂബ് ബ്ലോഗറായ സെര്‍ഗി 2020-ല്‍ പ്രസിഡന്റ് സ്ഥാനത്തേക്ക് മത്സരിക്കാന്‍ തീരുമാനിച്ചെങ്കിലും അനുവാദം ലഭിച്ചില്ല. തുടര്‍ന്ന് ഭാര്യ മത്സരിക്കുകയും ലുക്കാഷെൻകോയ്ക്കെതിരെ വിജയം അവകാശപ്പെടുകയും ചെയ്യുകയായിരുന്നു.

രാഷ്ട്രീയ പ്രവര്‍ത്തകയും കലാകാരിയുമായ മരിയ കോള്‍സ്നിക്കോവ, രാഷ്ട്രീയ പ്രവര്‍ത്തക വെറോണിക്ക സെപ്കലോ എന്നിവരോടൊപ്പമാണ് സ്വറ്റ്ലാന 2020ല്‍ ബെലാറൂസിലുടനീളം വമ്പിച്ച റാലികള്‍ നടത്തിയത്. സെപ്കലോ ഇപ്പോള്‍ പ്രവാസത്തിലാണ്. കോള്‍സ്നിക്കോവ ബെലാറൂസ് വിടാന്‍ വിസമ്മതിക്കുകയും പാസ്പോര്‍ട്ട് കീറികളയുകയും ചെയ്തു. 2021ല്‍ കോള്‍സ്നിക്കോവയെ 11 വര്‍ഷത്തെ തടവിന് ശിക്ഷിച്ചിരുന്നു. സ്വറ്റ്ലാനയുടെ രാഷ്ട്രീയകക്ഷി നേതാക്കളും പ്രസിഡന്റ് തിരഞ്ഞെടുപ്പില്‍ പ്രതിപക്ഷത്തിന്റെ ക്യാംപെയ്ന്‍ മാനേജരായിരുന്ന മരിയ മൊറോസ്, മുന്‍മന്ത്രി പാവല്‍ ലതുഷ്‌കോ, രാഷ്ട്രീയ പ്രവര്‍ത്തക ഓള്‍ഗ കോവല്‍കോവ, എന്‍ജിനീയറും രാഷ്ട്രീയ പ്രവര്‍ത്തകനുമായ സെര്‍ജി ഡൈലെവ്സ്‌കി എന്നിവരും അവരുടെ അസാന്നിധ്യത്തില്‍ വിചാരണ ചെയ്യപ്പെട്ട് ശിക്ഷ കാത്തിരിക്കുന്നവരുടെ കൂട്ടത്തിലുണ്ട്.

∙ നൊബേലും ‘തടവറ’യില്‍

10 വർഷത്തേക്കു ശിക്ഷിക്കപ്പെട്ട നൊബേൽ ജേതാവ് ഏൽസ് ബിയാലിയാറ്റ്സ്കിക്കു പറയാനുള്ളതും ലുക്കാഷെൻകോ വിരുദ്ധ സമരത്തിന്റെ കഥയാണ്. 2021 ജൂലൈ മുതല്‍ 3 സഹപ്രവര്‍ത്തകര്‍ക്കൊപ്പം ജയിലിലാണ് അദ്ദേഹം. പ്രതിപക്ഷ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ക്ക് ധനസഹായം നല്‍കുന്നതിനായി ബെലാറൂസിലേക്ക് ‘വലിയ തുക’ കടത്തിയെന്നാണ് ഇവര്‍ക്കെതിരായ ആരോപണം. അഭിഭാഷകൻ കൂടിയായ ബിയാലിയാറ്റ്സ്കി 1980 കളുടെ മധ്യത്തിൽ സോവിയറ്റ് ഭരണകാലത്തു ബെലാറൂസിൽ ഉയർന്നുവന്ന ജനാധിപത്യ പ്രസ്ഥാന നേതാക്കളിൽ പ്രമുഖനാണ്. അദ്ദേഹമാണ് മനുഷ്യാവകാശ പ്രസ്ഥാനമായ ‘വിയാസ്ന’ 1996ൽ സ്ഥാപിച്ചത്. 2011ൽ നികുതി വെട്ടിപ്പ് ആരോപണങ്ങളുടെ പേരിലും ഇദ്ദേഹം ജയിലിലായിരുന്നു. 2014ല്‍ ജയില്‍മോചിതനായി. പിന്നീട് പ്രസിഡന്റ് തിരഞ്ഞെടുപ്പുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പ്രതിഷേധത്തെത്തുടര്‍ന്നാണ് 2021ല്‍ വീണ്ടും ജയിലിലായത്. 

പ്രമുഖ പോളിഷ് ദിനപത്രമായ ഗസറ്റ വൈബോര്‍സയുടെ ലേഖകനും ബെലാറൂസിലെ പോളിഷ് ന്യൂനപക്ഷത്തിന്റെ പ്രതിനിധിയുമായ ആന്ദ്രെ പോക്സോബട്ടും 2021 മാര്‍ച്ചില്‍ അറസ്റ്റിലായിരുന്നു. അദ്ദേഹത്തിനെതിരായ വിചാരണയും തുടരുകയാണ്. ‘വിയാസ്‌ന’യുടെ കണക്കനുസരിച്ച് 1439 രാഷ്ട്രീയ തടവുകാരാണ് നിലവില്‍ ബെലാറൂസില്‍ ജയിലില്‍ കഴിയുന്നത്. ബെലാറൂസിലെ യുഎസ് എംബസിയുടെ കണക്കനുസരിച്ച്, രാജ്യത്ത് 1300-ലധികം രാഷ്ട്രീയ തടവുകാരുണ്ട്. രാഷ്ട്രീയ എതിരാളികള്‍, പത്രപ്രവര്‍ത്തകര്‍, പൊതുജനം തുടങ്ങിയവരെ തുടര്‍ച്ചയായി അടിച്ചമര്‍ത്തുന്നതിന്റെ പേരിൽ ഐക്യരാഷ്ട്രസംഘടനയും പല രാജ്യങ്ങളും ബെലാറൂസിനെതിരെ വിമര്‍ശനം ഉന്നയിക്കുന്നത് തുടരുകയാണ്.

∙ ബെലാറൂസിന്റെ  സ്വേച്ഛാധിപതി

യൂറോപ്പിലെ ‘അവസാന സ്വേച്ഛാധിപതി’ എന്നാണ് ലുക്കാഷെൻകോ സ്വയം വിശേഷിപ്പിക്കുന്നത്. 1994 ജൂലൈ 20 മുതല്‍ ബെലാറൂസ് ഭരിക്കുന്ന ഇദ്ദേഹം 2020ൽ മത്സരിച്ചു ജയിച്ചത് തുടർച്ചയായ ആറാം തവണയാണ്. സോവിയറ്റ് യൂണിയനില്‍നിന്നു സ്വാതന്ത്ര്യം പ്രഖ്യാപിച്ച് മൂന്നു വര്‍ഷത്തിനുശേഷം, 1994 ജൂണ്‍ 23, ജൂലൈ 10 തീയതികളിലാണ് രാജ്യത്ത് ആദ്യമായി ജനാധിപത്യരീതിയിലുള്ള പ്രസിഡന്റ് തിരഞ്ഞെടുപ്പ് നടന്നത്. അന്ന് സ്വതന്ത്രനായി പ്രചാരണം നടത്തിയ ലുക്കാഷെൻകോ തിരഞ്ഞെടുപ്പില്‍ ജയിച്ചു. പിന്നീട് വിവാദ ജനഹിതപരിശോധനകളിലൂടെയും അഭിപ്രായ വോട്ടെടുപ്പിലൂടെയും അധികാരം തുടർന്നുകൊണ്ടു പോകുകയായിരുന്നു. 1995ല്‍ അവതരിപ്പിച്ച റഫറണ്ടം പ്രകാരം പാര്‍ലമെന്റ് പിരിച്ചുവിടാനുള്ള അവകാശവും പ്രസിഡന്റിനുണ്ട്. 1996ലെ റഫറണ്ടത്തിലൂടെ തന്റെ കാലാവധി രണ്ടു വര്‍ഷത്തേക്ക് കൂടി അദ്ദേഹം നീട്ടി. അന്നു മുതല്‍, രാജ്യത്തെ എല്ലാ ഭരണാധികാരവും ലുക്കാഷെൻകോ കൈവശപ്പെടുത്തിയിരിക്കുകയാണ്. 2004ലാകട്ടെ, പ്രസിഡന്റായിരിക്കുന്നതിന് പരിധി ഇല്ലാതാക്കുന്ന റഫറണ്ടവും ലുക്കാഷെൻകോ അവതരിപ്പിച്ചു. പാര്‍ലമെന്റ് നിറയെ അദ്ദേഹത്തിന്റെ അനുയായികളാണ്. സര്‍ക്കാരിന്റെ ചെലവുകളില്‍ സമ്പൂര്‍ണ നിയന്ത്രണവുമുണ്ട്.

∙ റഷ്യ-ബെലാറൂസ് ‘ഭായി ഭായി’

പരസ്പരം ‘ഭായി ഭായി’ ബന്ധം പുലര്‍ത്തുന്ന രാജ്യങ്ങളാണ് റഷ്യയും ബെലാറൂസും. റഷ്യന്‍ പ്രസിഡന്റ് പുട്ടിനുമായി ലുക്കാഷെൻകോയ്ക്ക് അടുത്ത ബന്ധമുണ്ട്. റഷ്യയുടെ അടുത്ത സഖ്യകക്ഷിയായ ബെലാറൂസ് യുക്രെയ്ന്‍ അധിനിവേശത്തെ പിന്തുണയ്ക്കുകയും യുക്രെയ്‌നിനെതിരെ തങ്ങളുടെ പ്രദേശത്തുനിന്ന് പോരാടാന്‍ റഷ്യന്‍ സൈനികരെ അനുവദിക്കുകയും ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. യുക്രെയ്നുമായുള്ള അതിര്‍ത്തിയോട് ചേര്‍ന്ന് റഷ്യയും ബെലാറൂസും സംയുക്ത സൈനികാഭ്യാസങ്ങളും നടത്തിയിരുന്നു. 2023  ജനുവരി 16 മുതല്‍ ഫെബ്രുവരി 1 വരെയായിരുന്നു ഇത്. റഷ്യ ബെലാറൂസില്‍നിന്ന് യുക്രെയ്‌നിനെ ആക്രമിച്ചേക്കുമെന്ന സൂചനകള്‍ക്കിടെയായിരുന്നു ഇരുരാജ്യങ്ങളുടെയും സൈനികാഭ്യാസം. എന്നാല്‍, ബെലാറൂസ് സൈന്യം ഇതുവരെ യുക്രെയ്ന്‍ അധിനിവേശത്തില്‍ പങ്കെടുത്തിട്ടില്ല. 

2022 ഡിസംബര്‍ 12ന് ബെലാറൂസ് പുട്ടിന്‍ സന്ദര്‍ശിച്ചിരുന്നു. ഇരു രാജ്യങ്ങളെയും ‘ഏറ്റവും അടുത്ത സഖ്യകക്ഷികളും തന്ത്രപ്രധാന പങ്കാളികളും’ എന്നാണ് പുട്ടിന്‍ വിശേഷിപ്പിച്ചത്. ലുക്കാഷെൻകോയാകട്ടെ റഷ്യയോട് കൂടുതല്‍ സൈനിക സഹകരണവും അഭ്യര്‍ഥിച്ചിരിക്കുകയാണ്. രാജ്യത്ത് വർധിച്ചു വരുന്ന ആഭ്യന്തര സംഘർഷം തന്നെ കാരണം. റഷ്യയ്‌ക്കൊപ്പം യുദ്ധം ചെയ്യാന്‍ യുക്രെയ്‌നിലേക്ക് ബെലാറൂസ് സൈനികരെ അയയ്ക്കാന്‍ ലുക്കാഷെൻകോയുടെ മേൽ സമ്മർമുണ്ടെന്നും റിപ്പോർട്ടുകളുണ്ട്. പുട്ടിന്റെ സന്ദര്‍ശനത്തിനു മുന്നോടിയായി ഇതുസംബന്ധിച്ച ഊഹാപോഹങ്ങള്‍ ഉയര്‍ന്നിരുന്നെങ്കിലും തുടർനടപടിയൊന്നുമുണ്ടായില്ല.

English Summary: Belarus President Alexander Lukashenko's Crackdown on Human Rights Forcing Citizens to Flee