മറക്കാനാകുമോ തിലകന്റെ രാമേട്ടനെ? കണ്ടതു മാത്രമല്ല 'ആരണ്യകം'; ഹരിഹരൻ സിനിമയിൽ ഒളിപ്പിച്ച ദൗത്യം

മലയാള സിനിമയിൽ പല തിരക്കഥാകൃത്തുക്കളും കഥാസന്ദർഭവും സംഭാഷണവും മാത്രം എഴുതി വയ്ക്കുമ്പോൾ എം.ടി. വാസുദേവൻ നായരുടെ രീതി അതായിരുന്നില്ല.  സിനിമയുടെ പൂർണരൂപം അദ്ദേഹത്തിന്റെ തിരക്കഥകളിൽ പ്രകടമാണ്. സിനിമയുടെ ഓരോ സൂക്ഷ്മ വിശദാംശങ്ങളും കൃത്യമായി രേഖപ്പെടുത്തിയിരിക്കും. അതിനെ പൊലിപ്പിച്ചെടുത്ത് ദൃശ്യാത്മകമായ ആഴം നൽകുക എന്ന വലിയ ഉത്തരവാദിത്തമാണു പക്ഷേ ഓരോ സംവിധായകനും മുന്നിലുള്ളത്. സിനിമയിലെ ദൃശ്യവൽകരണത്തെ സംബന്ധിച്ചും കൃത്യമായ ധാരണകൾ സൂക്ഷിച്ച ചലച്ചിത്രകാരനാണ് ഹരിഹരൻ. 

ദൃശ്യങ്ങളെ അമിതമായി ‘ബ്യൂട്ടിഫൈ’ ചെയ്യാതെ സിനിമ മുന്നോട്ടു വയ്ക്കുന്ന ആശയത്തെയും വൈകാരികാംശത്തെയും പ്രേക്ഷകരുടെ ഉള്ളിലേക്ക് കടത്തിവിടുന്ന  പ്രക്രിയയ്ക്കാണ് അദ്ദേഹം മുൻതൂക്കം നൽകിയത്. എംടി–ഹരിഹരൻ കൂട്ടുകെട്ടിൽ പിറന്ന ചിത്രങ്ങൾതന്നെ അതിന്റെ ഏറ്റവും മികച്ച ഉദാഹരണം.

∙ ‘അവരാരും അത്ര മനോഹരമായി മുൻപ് അഭിനയിച്ചിട്ടില്ല’

വയനാടൻ കാടുകളുടെ പശ്ചാത്തലത്തിൽ കഥ പറഞ്ഞ ‘ആരണ്യക’ത്തിൽ കാടിന്റെ സൗന്ദര്യം പകർത്താൻ നിൽക്കാതെ കാടിന്റെ നിഗൂഢ വന്യതകളിലുടെ പ്രമേയത്തിന്റെ ആന്തരികഗൗരവവും അന്തഃസത്തയും നിലനിർത്തിയ ഔചിത്യബോധമാണ് ഹരിഹരൻ എന്ന സംവിധായകന്റെ മേന്മ. കഥയുടെ മൂഡ് നിലനിർത്താനായി എല്ലാ ഘടകങ്ങളെയും മിതമായ അളവിൽ ഉപയോഗിച്ച് ആകെത്തുകയ്ക്ക് ഊന്നൽ നൽകുക എന്ന മഹാന്മാരായ ചലചിത്രകാരൻമാരുടെ    തിയറി തന്നെയാണ് ഹരിഹരനും പിൻതുടരുന്നത്. ദൃശ്യപ്പൊലിമയല്ല ദൃശ്യാത്മകമായ ആഴമാണ് സിനിമയ്ക്ക് ആവശ്യം എന്ന ബോധ്യം അദ്ദേഹത്തിനുണ്ട്. ‘പഞ്ചാഗ്നി’യിലും പല രംഗങ്ങളിലും അദ്ദേഹം ഇത് വരച്ചുകാട്ടുന്നുമുണ്ട്.

സംഗീതത്തെ സിനിമയുടെ ആത്മാവുമായി ബന്ധിപ്പിക്കുന്ന സമീപനവും ഹരിഹരൻ സിനിമകളിൽ കാണാം. കഥയുടെ മൂഡ് നിലനിർത്താനും കഥാസന്ദർഭങ്ങളെ എൻഹാൻസ് ചെയ്യാനും പശ്ചാത്തല സംഗീതത്തെ നന്നായി ഉപയോഗിക്കുകയും കഥയുടെ വളർച്ചയ്ക്കായി പാട്ടുകൾ കൃത്യമായി സന്നിവേശിപ്പിക്കുകയും ചെയ്യുന്നത് ഹരിഹരന്റെ രീതിയാണ്. അഭിനേതാക്കളുടെ സിദ്ധികൾ കഥാപാത്രങ്ങൾക്ക് അനുസൃതമായി സംസ്‌കരിച്ചെടുക്കുന്ന രീതിയാണ് ഹരിഹരന്റേത്. ഗീത എന്ന മികച്ച നടി പഞ്ചാഗ്നിക്ക് മുൻപും പിൻപും ഇത്ര മനോഹരമായി അഭിനയിച്ച് കണ്ടിട്ടില്ല. 

കേരളത്തിലെ നക്‌സൽ പ്രസ്ഥാനത്തെക്കുറിച്ച് പ്രാഥമിക ധാരണ പോലുമുണ്ടാകാൻ ഇടയില്ലാതിരുന്ന ഒരു ഇതരഭാഷാ നടിയെ ഇന്ദിര എന്ന കഥാപാത്രമായി മാറ്റിയെടുത്തതിന് പിന്നിലെ വൈഭവം വിസ്മയാവഹമാണ്. തിലകന്റെ രാമേട്ടൻ എന്ന കഥാപാത്രവും കഥാപാത്രനിർമിതിയിലെ ക്ലാസിക് ടച്ചിന് ഉദാഹരണമായി എടുത്തു കാണിക്കാൻ സാധിക്കും. വടക്കൻ വീരഗാഥയിൽ മാധവിയുടെ റേഞ്ച് പരിപൂർണമായി ചോർത്തിയെടുത്ത സംവിധായകൻ അക്കാലം വരെ മികച്ച പ്രകടനങ്ങൾക്ക് പരിമിതമായി മാത്രം അവസരം ലഭിച്ചിരുന്ന ക്യാപ്റ്റൻ രാജുവിനെയും ഫലപ്രദമായി പ്രയോജനപ്പെടുത്തി.

സലീമ എന്ന നടിയുടെ അസാധ്യ പ്രകടനത്തിന് സാക്ഷ്യംവഹിച്ച രണ്ട് സിനിമകളാണ് ആരണ്യകവും നഖക്ഷതങ്ങളും. മോനിഷയെ നഖക്ഷതങ്ങളിലെ ഗൗരി എന്ന കഥാപാത്രമായി സംവിധായകൻ മോൾഡ് ചെയ്ത് എടുക്കുന്ന കാഴ്ചയും അനുപമമാണ്. മോനിഷയ്ക്ക് ആ ചിത്രം ഉർവശി അവാർഡ് വരെ നേടിക്കൊടുത്തു. വിനീത് എന്ന നടനിലെ നർത്തകനെ പൂർണമായി മാറ്റിനിർത്തി നൈസർഗികമായ അഭിനയത്തിന്റെ സാധ്യതകളിലേക്ക് ആനയിച്ച ഹരിഹരൻ മനോജ്.കെ.ജയൻ എന്ന നടന്റെ സിദ്ധികൾ പരമാവധി ചൂഷണം ചെയ്തതിന്റെ പരിണിതഫലമാണ് സർഗത്തിലെ കുട്ടൻ തമ്പുരാൻ.

∙ പഠനാർഹമായ സിനിമകൾ

അരനൂറ്റാണ്ടിനിടയിൽ ഒരു ചലച്ചിത്രകാരന് ചെയ്യാവുന്നതിന്റെ പരമാവധിയിൽ എത്തിനിൽക്കുന്നു ഹരിഹരന്റെ സപര്യ. മികച്ച തിരക്കഥകൾക്ക് ഏത് സംവിധായകനെയും മാറ്റിമറിക്കാൻ  കഴിയുമെന്നതിന്റെ ഉത്തമദൃഷ്ടാന്തമാണ് ഹരിഹരന്റെ ജീവിതം. ലേഡീസ് ഹോസ്റ്റലിൽ നിന്ന് പഴശ്ശിരാജയിലേക്കുള്ള ദൂരം അളന്നെടുക്കാൻ കഴിയുന്നതിനും അപ്പുറമാണ്. പ്രമേയത്തിലും ആവിഷ്‌കാര സമീപനങ്ങളിലും വലിയ അന്തരം പ്രകടമാവുന്നവയാണ് ഹരന്റെ  സിനിമകൾ.   കേവല വിനോദോപാധി എന്നതിനപ്പുറം വലിയ ദൗത്യങ്ങൾ നിർവഹിക്കാൻ കെൽപുള്ള കാലത്തെ അതിജീവിക്കുന്ന സിനിമകൾക്ക് രൂപം നൽകാൻ കഴിഞ്ഞ ഹരിഹരന് മലയാള സിനിമ ചരിത്രത്തിൽ ഉന്നത സ്ഥാനം ലഭിച്ചു.