ലോകം മുഴുവൻ നേരിടുന്ന പ്രശ്നമാണ് അഭയാർഥികളുടേത്. യുദ്ധവും പ്രകൃതിദുരന്തങ്ങളുമെല്ലാം ആയിരക്കണക്കിന് മനുഷ്യരെ പലായനത്തിന് പ്രേരിപ്പിക്കുന്നു. ജീവിതം കരുപ്പിടിപ്പിക്കാൻ പുതിയ തീരങ്ങൾ തേടി പോകുന്ന മനുഷ്യർ ദിവസവും വാർത്തയാകാറുണ്ട്. പലർക്കും ഈ യാത്രയിൽ ജീവൻ നഷ്ടപ്പെടുന്നു. ചിലർ കര പറ്റുന്നു. അഭയാർഥികളായി അംഗീകരിക്കപ്പെട്ടാൽ അവർക്കവിടെ കഴിയാം. രേഖകളുടെ പിന്തുണയില്ലാതെ എത്തുന്നവരും കുറവല്ല. എന്നാൽ അഭയാർഥികൾക്കായി ആഫ്രിക്കൻ രാജ്യങ്ങളിൽ ‘പുതിയ കോളനി’കൾ തുറക്കാനൊരുങ്ങുകയാണ് യൂറോപ്യൻ രാജ്യങ്ങൾ.

ലോകത്തെ ഏറ്റവും വലിയ വംശഹത്യകളിലൊന്ന് നടന്ന സ്ഥലമാണ് കിഴക്കന്‍ ആഫ്രിക്കൻ രാജ്യമായ റുവാണ്ട. എട്ടു മുതൽ 10 ലക്ഷം ആളുകളെ വരെ 1994 ഏപ്രില്‍ മുതൽ 100 ദിവസങ്ങളിലായി കൂട്ടക്കുരുതി ചെയ്തു എന്നാണ് കണക്ക്. ഭൂരിപക്ഷ ഗോത്രമായ ഹുട്ടുക്കൾ, അധികാരവും സമ്പത്തും കൈകാര്യം ചെയ്തിരുന്ന ടുട്സികളെയും ഹുട്ടുക്കളിൽത്തന്നെയുള്ള പുരോഗമനകാരികളെയും അന്ന് കൊന്നൊടുക്കുകയായിരുന്നു. ‌ടുട്സി ഗോത്രക്കാരനായ പോൾ കഗാമെയാണ് ഇപ്പോൾ റുവാണ്ട ഭരിക്കുന്നത്. ഹുട്ടു, ടുട്സി എന്നീ ഗോത്രങ്ങളിൽപ്പെട്ട 1200–ഓളം പേരെ പരസ്പരം പോരടിക്കുന്ന കലാപകാരികൾക്ക് വിട്ടുകൊടുക്കാതെ ഹോട്ടലിൽ സംരക്ഷിച്ച മാനേജറുടെ കഥ പറഞ്ഞ പ്രശസ്ത ഹോളിവുഡ് ചിത്രമാണ് ‘ഹോട്ടൽ റുവാണ്ട’. അതോടെ ആ മാനേജർ, പോൾ റുസെസബഗിന പ്രശസ്തനായി. എന്നാൽ അന്ന് ഹോട്ടലിൽ ഉണ്ടായിരുന്നവരടക്കം പിന്നീട് അദ്ദേഹത്തിനെതിരെ രംഗത്തുവന്നിരുന്നു.

കഗാമെ ഭരണത്തിന്റെ കടുത്ത വിമർശകനായി മാറി റുസെസബഗിന പിന്നീട്. അമേരിക്കയിൽ സ്ഥിരതാമസമാക്കിയ അദ്ദേഹം കഗാമയ്ക്കെതിരെ പൊരുതാൻ സ്വന്തം പാർട്ടിയും സ്ഥാപിച്ചു. എന്നാൽ ദുബായിൽനിന്ന് ബറുണ്ടിയിലേക്ക് പറക്കുന്നതിനിടെ, വിമാനക്കമ്പനിക്ക് പണം കൊടുത്ത് റുവാണ്ടൻ തലസ്ഥാനമായ കിഗാലിയിൽ ഇറക്കിപ്പിക്കുകയും റുസെസബഗിനയെ അറസ്റ്റ് ചെയ്യുകയും ചെയ്തു കഗാമെ സർക്കാർ. പിന്നീട് 25 വർഷത്തെ തടവിന് ശിക്ഷിച്ച അദ്ദേഹം കഴിഞ്ഞ ദിവസം മോചിതനായി. നാളുകളായി അമേരിക്ക നടത്തിയ ഒത്തുതീർപ്പു ചർച്ചകൾക്കൊടുവിലാണ് കഗാമെ സർക്കാർ റുസെസബഗിനയെ മോചിപ്പിച്ചത്.

റുവാണ്ട ഇന്ന് പുരോഗമിച്ചു കൊണ്ടിരിക്കുന്ന, ‘അച്ചടക്ക’മുള്ള, സുരക്ഷിത രാജ്യമാണ്. കിഗാലി ഒരു യൂറോപ്യൻ നഗരത്തെ അനുസ്മരിപ്പിക്കുന്ന വിധം മാറിയിരിക്കുന്നു. എന്നാൽ മനുഷ്യാവകാശ പ്രശ്നങ്ങൾക്ക് പുല്ലുവിലയാണ്. ഭിന്നാഭിപ്രായം പ്രകടിപ്പിക്കുന്നവരെയും എതിരാളികളെയും കാണാതാവുന്നതും പിന്നീട് മൃതദേഹം കണ്ടുകിട്ടുന്നതും പതിവ്. കലാപം അവസാനിപ്പിച്ച് ഭരണം പിടിച്ചത് 1994–ലാണെങ്കിലും 2000–ത്തിലാണ് കഗാമെ പ്രസിഡന്റാകുന്നത്. അന്നു മുതൽ എല്ലാ തിരഞ്ഞെടുപ്പുകളിലും ‘99 ശതമാനം വോട്ടുകൾ നേടി’ വിജയിച്ചു കൊണ്ടിരിക്കുന്നു. ദശകങ്ങൾ നീണ്ട വംശീയ പോരാട്ടങ്ങളും കൊലകളും പലായനങ്ങളും കണ്ട ആ രാജ്യം മറ്റൊരു ചർച്ചയിലാണ് ഇപ്പോൾ നിറഞ്ഞു നിൽക്കുന്നത്. യുദ്ധങ്ങളും ദാരിദ്ര്യവുമെല്ലാം അഭയാർ‌ഥികളാക്കി മാറ്റിയതോടെ മെച്ചപ്പെട്ട ജീവിതം കൊതിച്ച് കുടിയേറുന്ന മനുഷ്യരെ ‘പുനരധിവസിപ്പിക്കാൻ’ പാശ്ചാത്യ രാജ്യങ്ങൾ തിരഞ്ഞെടുക്കുന്ന രാജ്യമാണ് ഇന്ന് റുവാണ്ട.

∙ അഭയാർഥികളെ ‘കയറ്റിഅയയ്ക്കൽ’

ലിസ് ട്രസ് മന്ത്രിസഭയിൽനിന്ന് രാജി വയ്ക്കുന്നതിന് മുൻപ്, ഇന്ത്യൻ വംശജയായ സുവെല്ല ബ്രേവർമാൻ നടത്തിയ ഒരു പ്രസ്താവനയോട് ഇന്ത്യ അന്ന് ശക്തമായി പ്രതികരിച്ചിരുന്നു. യുകെയുമായുള്ള സ്വതന്ത്ര വ്യാപാര കരാറിന്റെ ഭാഗമായുള്ള വീസ അനുവദിക്കൽ കാര്യത്തിലായിരുന്നു അത്. ഇന്ത്യയുമായി ഒരു ‘തുറന്ന അതിർത്തി’ കാര്യം താൻ ഉദ്ദേശിക്കുന്നില്ലെന്നും അതിനല്ല ബ്രെക്സിറ്റിന് ആളുകൾ വോട്ടുചെയ്തത് എന്നുമായിരുന്നു ആ പ്രസ്താവന. ഒപ്പം അവർ ഇത്രകൂടി പറഞ്ഞു: ‘യുകെയിൽ വീസ കാലാവധി കഴിഞ്ഞും തങ്ങുന്നവരിൽ ഏറ്റവും കൂടുതൽ ഇന്ത്യക്കാരാണ്’ എന്ന്.

സ്വാഭാവികമായും ഇത് ഇന്ത്യയെ ചൊടിപ്പിക്കുകയും ബ്രേവർമാന് മറുപടി നൽകുകയും ചെയ്തിരുന്നു. വ്യക്തിഗത ഇ–മെയിലിൽനിന്ന് ഔദ്യോഗിക കാര്യങ്ങൾ അയച്ച പിഴവിന്റെ പേരിൽ അവർ രാജി വച്ചെങ്കിലും ആറു ദിവസത്തിനുള്ളിൽ ബ്രേവർമാൻ ഋഷി സുനക് മന്ത്രിസഭയിൽ വീണ്ടും ആഭ്യന്തര മന്ത്രിയായി നിയമിതയായി. കഴിഞ്ഞയാഴ്ച അവർ റുവാണ്ടൻ സന്ദർശനത്തിലായിരുന്നു. റുവാണ്ടൻ വിദേശകാര്യ മന്ത്രി വിൻസന്റ് ബിരൂട്ടയുമായി കൂടിക്കാഴ്ച നടത്തിയ അവർ ബ്രിട്ടിഷ് സർക്കാരിന്റെ ‘അഭയാർഥികളെ കയറ്റി അയയ്ക്കൽ’ പദ്ധതിയുടെ അവസാനഘട്ട ഒരുക്കങ്ങളും വിലയിരുത്തി.

ബ്രിട്ടനിലേക്ക് അനധികൃതമായി കുടിയേറുന്നവർക്ക് ഇനി അഭയം നൽകില്ലെന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി ഋഷി സുനക് ഈയിടെ വ്യക്തമാക്കിയതിന് പിന്നാലെയായിരുന്നു ബ്രേവർമാന്റെ സന്ദർശനം. അനധികൃതമായി എത്തുന്നവരെ തടങ്കലിലാക്കും; തു‌ടർന്ന് സ്വന്തം രാജ്യത്തേക്കോ അല്ലെങ്കിൽ റുവാണ്ട പോലെ സുരക്ഷിതമായ മൂന്നാമതൊരു രാജ്യത്തേക്കോ മാറ്റുമെന്നായിരുന്നു സുനക് വ്യക്തമാക്കിയത്. അവരെ പിന്നീട് യുകെയിൽ പ്രവേശിക്കുന്നതിൽ നിന്ന് വിലക്കുമെന്നും സുനക് പറഞ്ഞിരുന്നു.

ചെറു ബോട്ടുകളിൽ ഇംഗ്ലിഷ് ചാനൽ കടന്നും ട്രക്കുകളിൽ ഒളിച്ചുെമാക്കെയായി നൂറുകണക്കിന് പേരാണ് അഭയാർഥികളായി യുകെയിലേക്ക് എത്തിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നത്. തെക്കുകിഴക്കൻ ഇംഗ്ലണ്ടിന്റെ തീരത്ത് 2022–ൽ മാത്രം 45,000–ത്തിലധികം കുടിയേറ്റക്കാർ അനധികൃതമായി വന്നിറങ്ങി. 2021–ൽ ഇത് 28,526, 2020–ൽ 8404 എന്നിങ്ങനെയായിരുന്നു. ഇത് കർശനമായി നിയന്ത്രിക്കും എന്നാണ് ബ്രിട്ടിഷ് സർക്കാർ ഇപ്പോൾ വ്യക്തമാക്കിയിരിക്കുന്നത്. ഇതിനാണ് പുതിയ പദ്ധതി അവതരിപ്പിക്കുന്നത്. എന്നാൽ സുവെല്ലാ ബ്രേവർമാനെതിരെ രൂക്ഷമായ ആക്രമണമാണ് പ്രതിപക്ഷം നടത്തുന്നത്.

എത്ര പേരെ റുവാണ്ട സ്വീകരിക്കുമെന്നോ എത്ര പണം ഇതിനായി ബ്രിട്ടനിലെ നികുതിദായകർ നൽകേണ്ടി വരുമെന്നോ ഉള്ള കാര്യത്തിൽ ബ്രേവർമാന് യാതൊരു ധാരണയുമില്ലെന്ന് പ്രതിപക്ഷം കുറ്റപ്പെടുത്തുന്നു. ‘പദ്ധതി പരാജയമാണെന്നും നിരവധി തട്ടിപ്പുകൾ നടക്കാനിടയുണ്ടെന്നും മനസ്സിലായിട്ടും 14 കോടി പൗണ്ട് നൽകിക്കഴിഞ്ഞു. ഇത്തരം പിആർ പരിപാടികൾക്ക് പകരം അവർ ചെയ്യേണ്ടത് യുകെയിലേക്ക് ബോട്ട് മാർ‌ഗം അപകടരമായ രീതിയിൽ അഭയാർഥികളെ കൊണ്ടുവരുന്ന കള്ളക്കടത്ത് സംഘങ്ങളെ തടയുകയാണ്’, എന്നായിരുന്നു അവരുടെ വിമർശനം.

∙ പ്രീതി പട്ടേലിൽനിന്ന് സുവെല്ല ബ്രേവർമാനിലേക്ക്

യുകെയിൽനിന്ന് റുവാണ്ടയിലേക്ക് അഭയാർഥികളെ കൊണ്ടുപോകുന്നത് സംബന്ധിച്ചുള്ള ധാരണാപത്രം തങ്ങൾ പുതുക്കിയെന്ന് വിൻസന്റ് ബിരൂട്ടയുമായുള്ള കൂടിക്കാഴ്ചയ്ക്കു ശേഷം ബ്രേവർമാൻ പറഞ്ഞിരുന്നു. യുകെയിൽനിന്നു വരുന്ന ആയിരക്കണക്കിനു പേരെ ഉൾക്കൊള്ളാൻ തങ്ങൾ തയാറാണെന്ന് റുവാണ്ടൻ അധികൃതരും വ്യക്തമാക്കി. ‘റുവാണ്ട സാമ്പത്തികമായി വേഗത്തിൽ വളരുന്ന, പുരോഗമന രാജ്യമാണ്. എന്തൊക്കെ അവസരങ്ങൾ നൽകാൻ ഈ രാജ്യത്തിന് കഴിയുമെന്ന കാര്യം ഞാൻ നേരിൽ കണ്ടു’, ബ്രേവർമാനും പറയുന്നു. കഴിഞ്ഞ വർഷം ബോറിസ് ജോൺസൻ പ്രധാനമന്ത്രിയായിരുന്നപ്പോഴാണ് നിയമവിരുദ്ധ കുടിയേറ്റ ബിൽ യുകെ സർക്കാർ കൊണ്ടുവരുന്നത്. യുകെയിൽ അനധികൃതമായി കുടിയേറുന്നവരെ തിരിച്ചയയ്ക്കുക, അല്ലെങ്കിൽ റുവാണ്ടയിലേക്ക് മാറ്റുക എന്നതായിരുന്നു തീരുമാനം. ഇതിന്റെ മുന്നൊരുക്കങ്ങൾക്കായാണ് 14 കോടി പൗണ്ട് റുവാണ്ടയ്ക്ക് നൽകിയതും.

രാജ്യത്തെത്തുന്ന അനധികൃത കുട‌ിയേറ്റക്കാരായ പുരുഷന്മാരെയാണ് ആദ്യഘട്ടമായി റുവാണ്ടയിലേക്ക് അയയ്ക്കുക. റുവാണ്ടയുെട മനുഷ്യാവകാശ ചരിത്രം ഉൾപ്പെടെ ചൂണ്ടിക്കാട്ടി ഇതിനെതിരെ വ്യാപകമായ എതിർപ്പുകൾ ഉണ്ടായെങ്കിലും പദ്ധതിയുമായി മുന്നോട്ടു പോകാനായിരുന്നു സർക്കാർ തീരുമാനം. മനുഷ്യക്കടത്ത് തടയാനും ‘സമുദ്രങ്ങൾ ശവപ്പറമ്പാകാതിരിക്കാനു’മാണ് ഈ തീരുമാനമെന്നാണ് 2022 ഏപ്രിലിൽ ബോറിസ് ജോൺസൻ പറഞ്ഞത്. തുടർന്ന്, അന്നത്തെ ആഭ്യന്തര മന്ത്രിയായ ഇന്ത്യൻ വംശജ പ്രീതി പട്ടേൽ റുവാണ്ടൻ തലസ്ഥാനമായ കിഗാലിയിലെത്തി കരാറിൽ ഒപ്പുവച്ചു.

‘അനധികൃത കുടിയേറ്റത്തെ മുഴുവനായി മാറ്റിമറിക്കുന്ന ലോകത്തെ ആദ്യത്തെ സംഭവം’ എന്നാണ് അന്ന് പ്രീതി പട്ടേൽ വിശദീകരിച്ചത്. എന്നാൽ യൂറോപ്യൻ കോർട്ട് ഓഫ് ഹ്യൂമൻ റൈറ്റ്സിന്റെ ഇടപെടലുണ്ടായതോടെ റുവാണ്ടയിലേക്ക് അഭയാർഥികളെ കയറ്റിവിടുന്നത് താത്കാലികമായി നിർത്തി വച്ചു. അഭയം തേടുന്നവർക്ക് റുവാണ്ട ഒരു സുരക്ഷിത സ്ഥലമല്ല എന്നതാണ് ഈ പദ്ധതിയെ എതിർക്കുന്നവർ പറയുന്നത്. എല്ലാ മനുഷ്യാവകാശ നിയമങ്ങളും ലംഘിക്കുന്നതാണ് ഈ പദ്ധതിയെന്നും അവർ കുറ്റപ്പെടുത്തുന്നു.

എന്നാൽ 2022 ഡിസംബറിൽ യുകെയിലെ ഒരു കോടതി പദ്ധതിക്ക് അനുമതി നൽകുകയും ഇത് ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ അഭയാർഥി ചട്ടങ്ങളെ ലംഘിക്കുന്നതല്ലെന്നും വിധിച്ചിരുന്നു. അതേസമയം, പദ്ധതിക്കെതിരെ കോടതിയെ സമീപിച്ചവർക്ക് മേൽക്കോടതിയെ സമീപിക്കാൻ അവകാശമുണ്ടെന്നും അതുവരെ പദ്ധതി നിർത്തി വയ്ക്കാനും കോടതി ആവശ്യപ്പെട്ടിരിക്കുകയാണ്. കേസ് ഇപ്പോൾ സുപ്രീം കോടതിയുടെ പരിഗണനയിലാണ്. അനുകൂല വിധി വരുമെന്നാണ് ഭരണകൂടത്തിന്റെ പ്രതീക്ഷ; ഇല്ലെങ്കിൽ ഇതിനെ മറികടക്കാൻ നിയമനിർമാണം നടത്താനും സർക്കാർ ആലോചിക്കുന്നുണ്ട്. ഈ സാഹചര്യത്തിലായിരുന്നു ബ്രേവർമാന്റെ റുവാണ്ടൻ സന്ദർശനം. പദ്ധതി തുടങ്ങിവച്ച പ്രീതി പട്ടേലും ഇപ്പോൾ ഇതിനായി ശക്തമായി വാദിച്ച് മുന്നോട്ടു പോകുന്ന സുവെല്ലാ ബ്രേവർമാനും കുടിയേറ്റക്കാരായ ഇന്ത്യൻ‌ വംശജരുടെ പിന്മുറക്കാരാണെന്ന വൈരുധ്യവും ഇവിടുണ്ട്.

∙ എന്തുകൊണ്ട് റുവാണ്ട? എന്താണ് വിമർശനം?

കലാപങ്ങളും പ്രകൃതിദുരന്തങ്ങളും യുദ്ധങ്ങളും മൂലം നൂറുകണക്കിന് പേരാണ് ദിനേനയെന്നോണം അഭയാർഥികളാകുന്നത്. ആഫ്രിക്കൻ, പശ്ചിമേഷ്യൻ രാജ്യങ്ങളിൽനിന്ന് യൂറോപ്പിലേക്കും മറ്റും മനുഷ്യരുടെ ഒഴുക്ക് ആരംഭിച്ച് കാലങ്ങളായി. ഇതിനൊപ്പം അഭയാർഥികൾക്ക് അഭയം നൽകുന്നതിനെതിരെ യൂറോപ്യൻ രാജ്യങ്ങളിൽ എതിർപ്പുകളും ഉയര്‍ന്നു വന്നു. അത് പലപ്പോഴും വംശീയ ആക്രമണങ്ങളിലേക്കും കൊലപാതകങ്ങളിലേക്കും വരെ നയിച്ചു. തങ്ങളുടെ രാജ്യത്തെ വിഭവങ്ങൾ അഭയാർഥികൾ കൊള്ളയടിക്കുന്നു എന്നും തങ്ങളുടെ നികുതിയിലാണ് അവരെ തീറ്റിപ്പോറ്റുന്നത് എന്നുമെല്ലാമുള്ള ആരോപണങ്ങൾ ഉയർത്തി വലതു രാഷ്ട്രീയ സംഘടനകളും ശക്തമായി. ഇതോടെയാണ് പലയിടത്തും കുടിയേറ്റ നിയമങ്ങൾ ശക്തമാവുന്നതും അഭയാർഥികൾക്ക് വിലക്ക് പ്രഖ്യാപിക്കപ്പെടുന്നതും. ഇന്ന് പല യൂറോപ്യൻ രാജ്യങ്ങളിലേയും കുടിയേറ്റ നിയമങ്ങൾ ശക്തവും കർശനവുമാണ്. ഈ രീതിയിൽ തന്നെയാണ് ഇപ്പോൾ യുകെയും നീങ്ങുന്നത്.