ബംഗ്ലാവ് പുതുക്കിപ്പണിയുന്നതിന് തടികൊണ്ടുവരാൻ നഗരത്തിലെ പുരുഷന്മാർ ഇറങ്ങണമെന്ന് സർക്കാർ ഉത്തരവിറക്കി. നിർബന്ധിത സൗജന്യസേവനത്തിനു പുരുഷന്മാർ ഇറങ്ങിയതോടെ പല വീടുകളും പട്ടിണിയിലായി. വരുമാനമില്ലാതായതോടെ അങ്ങാടിയിലെ തിരക്കൊഴിഞ്ഞു. കച്ചവടക്കാരായ അമ്മമാർ സംഘടിച്ചു. ഒരുദിവസം വിപണിക്ക് അവധി നൽകി. പ്രതിഷേധവുമായി ബ്രിട്ടിഷ് അധികാരിയുടെ ഓഫിസ് ഉപരോധിച്ചു. പട്ടാളത്തെയിറക്കി പ്രക്ഷോഭം അടിച്ചമർത്തിയെങ്കിലും നിർബന്ധിത ജോലിക്കിറങ്ങിയവർക്കു കൂലി നൽകാൻ അധികൃതർ നിർബന്ധിതരായി. 

∙ അരിക്കടത്തിനെതിരെയും അമ്മമാർ

വിപണിയിൽ ധാന്യങ്ങൾ എത്താതിരുന്നതാണ് 1939ൽ അമ്മമാരെ ചൊടിപ്പിച്ചത്. കുറഞ്ഞ വിലയ്‌ക്കു ധാന്യം മൊത്തമായി വാങ്ങി അന്യദേശത്തേക്കു കടത്തുകയാണെന്ന് അവർ അറിഞ്ഞു. വിപണിയിൽ അരി എത്താതായതോടെ വില വർധിച്ചു. 1939 ഡിസംബർ 12ന് അമ്മമാർ വിപണിയിൽ സംഘടിച്ചു. ആയിരക്കണക്കിനു സ്‌ത്രീകൾ പ്രകടനമായി സ്‌റ്റേറ്റ് ദർബാർ ഓഫിസിനു മുൻപിലെത്തി. മഹാരാജാവിന്റെ ഉത്തരവിനെ തുടർന്നാണ് അരി കയറ്റി അയയ്‌ക്കുന്നതെന്നായിരുന്നു ബ്രിട്ടിഷ് പ്രതിനിധിയുടെ മറുപടി.  ഉല്ലാസയാത്രയിലായിരുന്ന മഹാരാജാവിനെക്കൊണ്ട് ഉത്തരവു പിൻവലിപ്പിക്കുംവരെ അധികാരിയെ ചലിക്കാൻ അമ്മമാർ സമ്മതിച്ചില്ല. 1940 ജനുവരി ഒൻപതുവരെ സമരം തുടർന്നു. സംസ്‌ഥാനത്തിന്റെ സാമൂഹികമാറ്റത്തിൽ സ്‌ത്രീശക്‌തിയുടെ പങ്ക് എത്രയെന്ന് ഈ സമരങ്ങൾ പറയുന്നു.

∙ ‘ഇമാ കെയ്തൽ’ അഥവാ അമ്മമാരുടെ അങ്ങാടി

‘‘ഇതു ഞങ്ങളുടെ ഏരിയ’’– മണിപ്പുർ തലസ്‌ഥാനമായ ഇംഫാലിന്റെ ഹൃദയത്തിൽനിന്നാണ് ഈ സ്‌ത്രീമൊഴി. ഇമാ കെയ്‌തൽ എന്നറിയപ്പെടുന്ന ‘അമ്മമാരുടെ അങ്ങാടി’. ശാക്‌തീകരണത്തിനായി അവകാശസമരം നയിക്കുന്ന സമൂഹത്തിനു മറുമൊഴിയാണ് സ്വയം ശക്‌തരായ ഈ വനിതാ കച്ചവടക്കാർ. വനിതകൾ മാത്രം കച്ചവടക്കാരായുള്ള ലോകത്തിലെ ഏക വലിയ വിപണിയെന്ന വിശേഷണവും ഇമാ കെയ്‌തലിനു സ്വന്തം. സാമ്പത്തിക ശാക്‌തീകരണത്തിലൂടെ സാമൂഹിക ശാക്‌തീകരണവും സ്വാതന്ത്യ്രവും നേടിയ സ്‌ത്രീസമൂഹത്തിന്റെ കഥയാണ് ഈ അങ്ങാടിക്കു പറയാനുള്ളത്. 

ഇമാ എന്ന മണിപ്പൂരി വാക്കിന് അമ്മ എന്നാണർഥം. പതിനായിരത്തോളം വനിതകൾ ഇവിടെ കച്ചവടം നടത്തുന്നു. പുറമേ അസംഘടിതരെന്നു തോന്നാമെങ്കിലും പരസ്‌പര സ്‌നേഹത്തിൽ ഇവർ സംഘടിതരാണെന്നറിയുക. അമിതലാഭം ഒഴികെ എന്തും ഈ ചന്തയിൽ ലഭിക്കും. ഉണക്കമീൻ മുതൽ പരവതാനിവരെ ഇവിടെനിന്നു വാങ്ങാം. വിലപേശലിനു നിൽക്കാൻ ഇവർക്കും ഇവരെ തേടിയെത്തുന്ന ഉപഭോക്‌താക്കൾക്കും സമയമില്ല. തുണിക്കും പച്ചക്കറിക്കും പഴവർഗങ്ങൾക്കും പച്ചമീനും ഉണക്കമീനും എല്ലാറ്റിനും പ്രത്യേകം മേഖലകളുമുണ്ട്.

∙ ഈ അങ്ങാടിയിൽ മൂലധനം മാന്യത

വിവാഹിതർക്കു മാത്രമാണ് ഈ അങ്ങാടിയിൽ കച്ചവടം ചെയ്യാൻ കഴിയൂ. സ്ത്രീകളുടേതായ ഒരു യൂണിയനാണ് വിപണിയുടെ നടത്തിപ്പിനു പിന്നിൽ. അമ്മമാരുടെ അങ്ങാടിയിൽ സാധനം വാങ്ങാൻ എത്തുന്നവർ ചില കാര്യങ്ങൾ അറിഞ്ഞിരിക്കണം. അമ്മയെന്ന അർഥംവരുന്ന ഇമാ എന്നാണു കച്ചവടക്കാരെ സംബോധന ചെയ്യുന്നത്. കച്ചവടക്കാർ സ്‌ത്രീകളാണെന്നു കരുതി ദുഷ്‌ടലാക്കോടെയുള്ള നോട്ടമോ സംസാരമോ ഇവർ സഹിക്കില്ല. അതിനു ശ്രമിച്ചിട്ടുള്ളവർ ഇവരുടെ കൈയുടെ ചൂടറിയും. 

ഇംഫാലിൽ മാത്രമല്ല, എല്ലാ ചെറുപട്ടണങ്ങളിലും ഗ്രാമമേഖലകളിലും ‘ഇമാ കെയ്തലി’നു സമാനമായ സ്ത്രീകളുടെ മാത്രമായ ചന്തകളുണ്ട്. ഇത്തരം വിപണികളിൽനിന്നു ലഭിക്കുന്ന വരുമാനമാണ് ഈ സ്ത്രീകളെ സ്വതന്ത്രരാക്കുന്നത്. ഈ സ്വാതന്ത്ര്യം ഹനിക്കപ്പെട്ടാൽ ഇവർ വെറുതെയിരിക്കില്ലെന്നു ചുരുക്കം.

∙ കലാപത്തിൽ തകർന്നത് ഈ അമ്മമാരുടെ ജീവിതം 

2016ലെ ഭൂകമ്പത്തിൽ ‘അമ്മമാരുടെ ചന്ത’യിലെ കെട്ടിടങ്ങളിൽ ഭൂരിഭാഗവും തകർന്നിരുന്നു. സർക്കാർ സഹായത്തോടെ കെട്ടിപ്പൊക്കി വീണ്ടും സജീവമായപ്പോഴേക്കും കോവിഡെത്തി. എങ്കിലും മണിപ്പുരിലെ സ്ത്രീകൾ പിടിച്ചു നിന്നു. കോവിഡ് മാറി കച്ചവടം മെച്ചപ്പെട്ടതോടെയാണ് കാലപത്തീ മണിപ്പൂരിൽ ആകെ പടർന്നത്. ഇമ കെയ്തലിലെ കടകൾ അടഞ്ഞു കിടക്കുകയാണിന്ന്. മണിപ്പൂരിലേക്കുള്ള ചരക്കുനീക്കവും ഏതാണ്ടു നിലച്ചിരിക്കുന്നു. 

30 ദിവസത്തിൽ അധികമായി ഇവിടെ കാര്യമായ കച്ചവടങ്ങളൊന്നും നടക്കുന്നില്ലെന്നാണ് വ്യാപാരികളായ സ്ത്രീകൾ പറയുന്നത്. കർഫ്യുവിൽ ലഭിക്കുന്ന ഇളവിന്റെ സമയത്താണ് അൽപം കച്ചവടം. അതിൽത്തന്നെ ആളുകൾ എത്തുന്നുമില്ല. കുടുംബം പട്ടിണിയിലേക്കു വഴുതിവീഴുമെന്നു വന്നപ്പോൾ ബ്രിട്ടിഷുകാരെ വരെ വിറപ്പിച്ച അമ്മമാരാണ്; പുതിയ കലാപകാലത്തിലും, പട്ടിണിയറിയുമ്പോൾ അവർ സംഘടിക്കില്ലേ....?

English Summary: Ima Keithel Market is Closed Because of Manipur Riot: Will it Lead to a Resurgence of the Mothers' Movement?