ചന്ദ്രചൂഡിന്റെ ‘ഡ്രീം കോർട്ട്’: ജല്ലിക്കെട്ടിന് പച്ചക്കൊടി; വിവാഹമോചനത്തിന് കാത്തിരിപ്പ് വേണ്ട; വിവാദവും കുറവല്ല; ഗവർണറെയും ‘വെട്ടി’ കോടതി

അതേസമയം, സ്വവർഗബന്ധത്തിലുള്ളവർക്കു കുട്ടികളെ ദത്തെടുക്കാമെന്ന ചീഫ് ജസ്റ്റിസിന്റെയും ജസ്റ്റിസ് സഞ്ജയ് കിഷൻ കോളിന്റെയും നിലപാടിനോട് മറ്റു 3 ജഡ്ജിമാർ വിയോജിച്ചു. സ്വവർഗ ബന്ധത്തെ വിവാഹമായി അംഗീകരിക്കാതെതന്നെ അവർക്കുവേണ്ട അവകാശങ്ങളും ആനുകൂല്യങ്ങളും പരിശോധിക്കാൻ കേന്ദ്ര കാബിനറ്റ് സെക്രട്ടറിയുടെ അധ്യക്ഷതയിൽ ഉന്നത സമിതിയുണ്ടാക്കാൻ നിർദേശിച്ചുവെന്നതു വിധിയെ ശ്രദ്ധേയമാക്കി.

∙ പ്രത്യേകമല്ല, ജമ്മു കശ്മീർ

രാഷ്ട്രീയമായും ഭരണഘടനാപരമായും രാജ്യം ഉറ്റുനോക്കിയ വിധിയായിരുന്നു ഡിസംബർ 11ലേത്. ജമ്മു കശ്മീരിനു ഭരണഘടനാപരമായി ഉണ്ടായിരുന്ന പ്രത്യേക പദവി എടുത്തുകളഞ്ഞ കേന്ദ്ര സർക്കാർ നടപടി ശരിവച്ചതോടെ ദീർഘകാലത്തെ നിയമ, രാഷ്ട്രീയ തർക്കത്തിനു വിരാമമായി. അതേസമയം, നിലവിൽ കേന്ദ്ര ഭരണപ്രദേശമായ ജമ്മു കശ്മീരിന് എത്രയും വേഗം സംസ്ഥാന പദവി തിരികെ നൽകണമെന്നും നിയമസഭയിലേക്ക് 2024 സെപ്റ്റംബർ 30നു മുൻപു തിരഞ്ഞെടുപ്പു നടത്തണമെന്നും കോടതി വിധിയിൽ നിർദേശിച്ചു.

ഭരണഘടനയുടെ 370–ാം വകുപ്പു പ്രകാരമുണ്ടായിരുന്ന പ്രത്യേക പദവി രാഷ്ട്രപതിയുടെ ഉത്തരവിലൂടെ 2019 ഓഗസ്റ്റ് 5നാണ് ഇല്ലാതാക്കിയത്. മറ്റു സംസ്ഥാനങ്ങൾക്കില്ലാത്ത ആഭ്യന്തര പരമാധികാരം ജമ്മു കശ്മീരിന് ഇല്ലെന്നും 370–ാം വകുപ്പു താൽക്കാലിക സ്വഭാവമുള്ളതാണെന്നും വിശദീകരിച്ച കോടതി സർക്കാരിന്റെ നടപടിക്കു പച്ചക്കൊടി കാട്ടി.

∙2023–ൽ സുപ്രീം കോടതി നൽകിയ പ്രധാന ഉത്തരവുകളും  ഓർത്തിരിക്കേണ്ട നിരീക്ഷണങ്ങളും നടപടികളും:

∙സിനിമ തിയറ്ററുകളിലേക്കു പുറത്തുനിന്നു ഭക്ഷണവും പാനീയങ്ങളും കൊണ്ടുപോകുന്നതു വിലക്കാൻ ഉടമയ്ക്ക് അധികാരമുണ്ടെന്നു സുപ്രീം കോടതി വ്യക്തമാക്കി. എന്നാൽ, കുഞ്ഞുങ്ങളുണ്ടെങ്കിൽ അവർക്കാവശ്യമായ ഭക്ഷണം കൊണ്ടുപോകാം. (ജനുവരി 3)
∙ ജാമ്യം ലഭിക്കുന്ന വിചാരണത്തടവുകാരുടെയും കുറ്റവാളികളുടെയും മോചനം വേഗത്തിലാക്കാൻ സുപ്രീം കോടതി 7 നിർദേശങ്ങൾ പുറപ്പെടുവിച്ചു. (ഫെബ്രുവരി 2)

∙ മീഡിയ വൺ ചാനലിനു കേന്ദ്ര സർക്കാർ ഏർപ്പെടുത്തിയ സംപ്രേഷണ വിലക്കു റദ്ദാക്കിക്കൊണ്ട് സുപ്രീംകോടതി നടത്തിയ പരാമർശങ്ങൾ ചരിത്രപരമാണ്. മാധ്യമങ്ങൾക്കുമേൽ സർക്കാരുകളുടെ അനാവശ്യനിയന്ത്രണങ്ങൾ പാടില്ലെന്നു കോടതി അടിവരയിട്ടു പറഞ്ഞു. ഊർജസ്വലമായ ജനാധിപത്യത്തിനു സ്വതന്ത്രമാധ്യമപ്രവർത്തനം അനിവാര്യമാണെന്നും. സർക്കാരിന്റെ നയ–നടപടികളെ വിമർശിക്കുന്നതു ദേശവിരുദ്ധമായി കരുതാനാകില്ലെന്നും ദേശസുരക്ഷ ചൂണ്ടിക്കാട്ടി പൗരാവകാശം ലംഘിക്കുന്നതു നിയമവിരുദ്ധമാണെന്നുമുള്ള പരാമർശങ്ങൾ ഒരേസമയം ജനാധിപത്യം മൂല്യമുയർത്തുന്നതും മാധ്യമസ്വാതന്ത്ര്യം അനുവദിക്കുന്നതുമായി. (ഏപ്രിൽ 5)

∙ മറ്റു കാരണങ്ങളില്ലെങ്കിൽ ജാമ്യാപേക്ഷകൾ രണ്ടാഴ്ചയ്ക്കകവും മുൻകൂർ ജാമ്യാപേക്ഷ 6 ആഴ്ചയ്ക്കുള്ളിലും തീർപ്പാക്കേണ്ടതാണെന്നതടക്കം മാർഗരേഖ സുപ്രീം കോടതി പുറപ്പെടുവിച്ചു. ജാമ്യം അനുവദിക്കുന്നതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട നിയമവും വ്യവസ്ഥകളും ഏകീകരിച്ചു പ്രത്യേക ‘ജാമ്യ നിയമം’ കേന്ദ്ര സർക്കാർ രൂപീകരിക്കണമെന്ന ശുപാർശയം മുന്നോട്ടുവച്ചു. ജാമ്യാപേക്ഷ തീർപ്പാക്കൽ, അറസ്റ്റിനു സ്വീകരിക്കേണ്ട ശരിയായ നടപടികൾ എന്നിവയിലായിരുന്നു നിർദേശങ്ങൾ.(ജൂലൈ 11)

∙ മോഷ്ടാക്കൾക്കെല്ലാം മോദിയെന്നു പേരുള്ളത് എന്തുകൊണ്ട്’ എന്ന് രാഹുൽ ഗാന്ധി നടത്തിയ പരാമർശത്തിന്റെ പേരിലുള്ള അപകീർത്തിക്കേസിൽ കുറ്റക്കാരനാണെന്ന വിധി സുപ്രീം കോടതി സ്റ്റേ ചെയ്തു. രാഹുലിന്റെ ലോക്സഭാംഗത്വം പുനഃസ്ഥാപിക്കാൻ കാരണമായ ഈ നടപടി രാഷ്ട്രീയ വൃത്തങ്ങളിൽ വലിയ ചർച്ചയായി. രാഹുൽ നടത്തിയ പരാമർശങ്ങൾ ശരിയായിരുന്നില്ല എന്നു നിരീക്ഷിച്ചപ്പോൾ തന്നെ കേസിൽ ഗുജറാത്തിലെ കോടതികൾ കൈക്കൊണ്ട തീരുമാനം തെറ്റായിരുന്നുവെന്ന് കോടതി നിരീക്ഷിച്ചു. പൊതുപ്രവർത്തനത്തിൽ തുടരാനുള്ള രാഹുലിന്റെ അവകാശം മാത്രമല്ല, അദ്ദേഹത്തെ തിരഞ്ഞെടുത്ത വയനാട്ടിലെ വോട്ടർമാരുടെ അവകാശത്തെക്കൂടിയാണ് ശിക്ഷ ബാധിക്കുന്നതെന്നു കോടതി വിലയിരുത്തി. (ഓഗസ്റ്റ് 4)

∙ സുദീർഘമായി തുടർന്ന മണിപ്പുർ കലാപ സാഹചര്യത്തിൽ അൽപമെങ്കിലും അയവു വന്നതു സുപ്രീം കോടതി പുറപ്പെടുവിച്ച ഉത്തരവിനെ തുടർന്നുള്ള നടപടികളിലാണ്. വിരമിച്ച വനിതാ ജഡ്ജിമാരുടെ സമിതിയെ മണിപ്പുരിന്റെ മുറിവുണക്കാൻ നിയോഗിച്ച കോടതി, സുപ്രധാന കേസുകളിൽ സിബിഐ അന്വേഷണം, മറ്റ് കേസുകളിൽ അന്വേഷണസംഘത്തിൽ ഇതരസംസ്ഥാന പൊലീസ് തുടങ്ങിയ നിർദേശങ്ങൾ വച്ചു(ഓഗസ്റ്റ് 7)

∙ അധ്യാപനത്തിനു ബിഎഡ് യോഗ്യത മാത്രമുള്ളവർ പ്രൈമറി സ്കൂൾ അധ്യാപകരാകാൻ അയോഗ്യരെന്ന രാജസ്ഥാൻ ഹൈക്കോടതി ഉത്തരവു സുപ്രീം കോടതി ശരിവച്ചു. പ്രൈമറി അധ്യാപകരാകാൻ ആവശ്യമായ ബോധന പദ്ധതിയിലൂടെ ബിഎഡുകാർ കടന്നുപോകുന്നില്ലെന്നും അതുകൊണ്ടു തന്നെ ഗുണനിലവാരമുള്ള പ്രൈമറി ക്ലാസ് അധ്യാപനം ഇവർക്ക് ഉറപ്പു നൽകാൻ കഴിയില്ലെന്നുമായിരുന്നു കോടതിയുടെ നിരീക്ഷണം. (ഓഗസ്റ്റ് 12)

∙ കോടതി ഭാഷയിലെ ജെൻഡർ മുൻവിധികൾ തിരുത്തി സുപ്രീം കോടതി പുതിയ ശൈലീപുസ്തകം പുറത്തിറക്കി. പഴഞ്ചൻശൈലിയിലുള്ള വാക്യപ്രയോഗങ്ങളെ തിരുത്താനുള്ള നടപടി ഏറെ ശ്രദ്ധ നേടി. (ഓഗസ്റ്റ് 16) 
∙ കരാർ കാലാവധി കഴിഞ്ഞാലും ജീവനക്കാർക്കുള്ള പ്രസവാനുകൂല്യം നിയമപ്രകാരം നൽകണമെന്നു സുപ്രീം കോടതി ഉത്തരവിട്ടു. പ്രസവാനുകൂല്യ നിയമത്തിലെ 5(3) വകുപ്പനുസരിച്ച് 26 ആഴ്ച വരെയാണു ആനുകൂല്യത്തിനുള്ള അർഹത. തൊഴിൽ കാലം കഴിഞ്ഞാലും പ്രസവാനുകൂല്യം നൽകാനുള്ള വ്യവസ്ഥ നിയമത്തിലുണ്ടെന്നാണ് കോടതി നിരീക്ഷിച്ചത് (ഓഗസ്റ്റ് 17). 

∙ ഹിന്ദു വിവാഹ നിയമപ്രകാരം അസാധുവായതോ അസാധുവാക്കാവുന്നതോ ആയ വിവാഹങ്ങളിലെ കുട്ടികൾക്ക് മാതാപിതാക്കളുടെ കൂട്ടുകുടുംബ പ്രകാരമുള്ള സ്വത്തിൽ അവകാശമുണ്ടെന്ന് സുപ്രീം കോടതി വ്യക്തമാക്കി. മാതാപിതാക്കൾ നിര്യാതരാവും മുൻപ് ഭാഗംവയ്പ് നടന്നാൽ ലഭിക്കുമായിരുന്നതെന്നു കണക്കാക്കുന്ന സ്വത്തിന്റെ വിഹിതത്തിൽ മാത്രമാവും ഇങ്ങനെ അവകാശം. ഹിന്ദു മിതാക്ഷര നിയമം ബാധകമാകുന്നവരെ സംബന്ധിച്ചതാണ് വിധി. (സെപ്റ്റംബർ 1)  

∙ ശ്രവണവൈകല്യമുള്ളവരെ സഹായിക്കാനും കോടതി നടപടികൾ വിശദീകരിച്ചു നൽകാനും ആംഗ്യഭാഷയിൽ വൈദഗ്ധ്യമുള്ളയാളെ സ്ഥിരം സഹായിയായി സുപ്രീം കോടതി നിയമിച്ചു. ഇന്ത്യയിലെ ആദ്യ ബധിര അഭിഭാഷക ആയ കോട്ടയം സ്വദേശിനി സാറാ സണ്ണി സുപ്രീം കോടതി മുൻപാകെ ഒരു കേസിൽ ഹാജരായതിനെ തുടർന്നാണ് സുപ്രധാന നടപടി. (ഒക്ടോബർ 7) 

∙ ബില്ലുകൾ  പിടിച്ചുവച്ചുകൊണ്ടു നിയമനിർമാണ സഭകളെ ‘വീറ്റോ’ ചെയ്യാൻ ഗവർണർക്കാകില്ലെന്നു സുപ്രീം കോടതി വിധിച്ചു. ബില്ലിൽ ഒപ്പുവയ്ക്കുന്നില്ലെങ്കിൽ അതു നിയമസഭയുടെ പുനഃപരിശോധനയ്ക്കായി മടക്കി നൽകണമെന്ന് വ്യക്തമാക്കിക്കൊണ്ടായിരുന്നു പഞ്ചാബ് സർക്കാരും ഗവർണറും തമ്മിലുള്ള കേസിന്റെ വിധിന്യായം. നിയമനിർമാണസഭകളുടെ സാധാരണ നടപടിക്രമത്തെ തച്ചുടയ്ക്കാൻ ഗവർണർക്കു തന്റെ അധികാരം ഉപയോഗിക്കാനാകില്ലെന്നും കോടതി വ്യക്തമാക്കി. കേരളത്തിലും തമിഴ്നാട്ടിലും ഗവർണറും സർക്കാരും തമ്മിൽ നിലനിൽക്കുന്ന പ്രശ്നങ്ങളിൽ ഇതു നിർണായകമാകും.(നവംബർ 24) 

∙ ഏതെങ്കിലും തരത്തിലുള്ള ഗൂഢാലോചന ഉണ്ടായതു കൊണ്ടുമാത്രം കള്ളപ്പണം വെളുപ്പിക്കൽ നിയമ (പിഎംഎൽഎ) പ്രകാരം കുറ്റംചുമത്താൻ കഴിയില്ലെന്നു സുപ്രീം കോടതി വിധിച്ചു. ഇന്ത്യൻ ശിക്ഷാ നിയമത്തിൽ 120ബി വകുപ്പു പ്രകാരമുള്ള എല്ലാ ഗൂഢാലോചനാ കുറ്റങ്ങളും പിഎംഎൽഎയിലെ ഷെഡ്യൂൾ ചെയ്ത കുറ്റകൃത്യമായി വരില്ലെന്നും കോടതി വ്യക്തമാക്കി. (നവംബർ 29)