ബിജെപി സർക്കാരിനെ മറിച്ചിട്ട ‘സ്വന്തം’ സ്പീക്കർ; അന്നും നായിഡു; മോദിക്ക് എന്തിന് ഈ കസേര?

ഒരു ബിജെപി എംപിയെ 1998ൽ  സ്പീക്കറാക്കിയിരുന്നെങ്കിൽ ഒരു വർഷം കഴിഞ്ഞുള്ള വിശ്വാസവോട്ടെടുപ്പിൽ വാജ്പേയി സർക്കാർ വീഴില്ലായിരുന്നു! ചന്ദ്രബാബു നായിഡുവിന്റെ പാർട്ടിയായ ടിഡിപിയിലെ എംപി ജിഎംസി ബാലയോഗിയായിരുന്നു അന്ന് ലോക്സഭാ സ്പീക്കർ. ഇപ്പോൾ എൻഡിഎയിൽ സ്പീക്കർ പദവി ആഗ്രഹിച്ചിരിക്കുന്നതും അതേ ചന്ദ്രബാബു നായിഡു! 1999 ഓർമയിലുള്ള  നരേന്ദ്ര മോദി വീണ്ടും സ്പീക്കർ കസേര ടിഡിപിക്കോ ഏതെങ്കിലും സഖ്യകക്ഷിക്കോ വിട്ടു നൽകുമോ? ഒരിക്കലുമില്ല. സഭയിലെ സ്പീക്കർ എന്നാൽ ക്രിക്കറ്റിലെ അംപയറുടെ ജോലിപോലെ നിഷ്പക്ഷനായി സഭാനടപടികൾ നിയന്ത്രിക്കുന്നയാൾ എന്നാണ് പറയപ്പെടുന്നത്. പക്ഷേ സർക്കാരിന്റെ ഗോൾപോസ്റ്റിലേക്ക് പ്രതിപക്ഷം കൊണ്ടുവരുന്ന പന്ത് മെയ്‌വഴക്കത്തോടെ തടഞ്ഞിടുന്ന ഗോളിയോടാണ് സ്പീക്കറിന് ഏറെ ചേർച്ച. കേട്ടിട്ടില്ലേ ‘ആരുടെ സ്പീക്കർ, അവരുടെ സർക്കാർ’ (ജിസ്‌കാ സ്പീക്കർ, ഉസ്‌കി സർക്കാർ) എന്ന രാഷ്ട്രീയ പഴമൊഴി. 

സഭാംഗങ്ങൾ തങ്ങളിൽ നിന്നും കേവല ഭൂരിപക്ഷത്തോടെ തിരഞ്ഞെടുക്കുന്നയാളാണ് സ്പീക്കർ. അതുവരെ അവർക്ക് ഒപ്പമിരുന്ന എംപി! പക്ഷേ തിരഞ്ഞെടുത്തു കഴിഞ്ഞാൽ പിന്നെ പിടിച്ചാൽ കിട്ടില്ല. കാരണം കോടതി പോലും ഇടപെടാൻ മടിക്കുന്ന അധികാരങ്ങൾ കൈവശം വച്ചിട്ടുള്ള പദവിയാണ് സ്പീക്കറുടേത്. അതിനാൽ തന്നെ നിതീഷ് കുമാറിനും ചന്ദ്രബാബു നായിഡുവിനും എൻഡിഎയിൽ കിങ്മേക്കർ ആയി ഡൽഹിയിൽ നിറഞ്ഞു നിൽക്കണമെങ്കിൽ അവശ്യം വേണ്ട അധികാരമായിരുന്നു സ്വന്തമായി ഒരു സ്പീക്കർ പദം. നായിഡുവിന് ഇത് പണ്ടേ അറിയാമായിരുന്നു.

അതിനാലാണ് 1999ൽ കാബിനറ്റ് മന്ത്രി വേണ്ട പകരം തനിക്കൊരു സ്പീക്കർ മതിയെന്ന് പറഞ്ഞ് എൻഎഡിഎ സർക്കാരിനെ പുറത്ത് നിന്ന് പിന്താങ്ങി  നായിഡു നിന്നത്. സർക്കാർ രൂപീകരണ സമയത്ത് മന്ത്രിസ്ഥാനത്തിന് കച്ചകെട്ടി ഇറങ്ങിയവർ അത് സമ്മതിക്കുകയും ചെയ്തു. എന്നാൽ 'സ്പീക്കർ എന്നാ സുമ്മാവാ' എന്ന കാര്യം ജനത്തിന് മനസ്സിലായതോ അടുത്തിടെ കർണാടകയിലും മഹാരാഷ്ട്രയിലും നിയമസഭയിലുണ്ടായ കൂറുമാറ്റ സംഭവങ്ങളിലും വിശ്വാസവോട്ടെടുപ്പുകളിലും. വിശദമായി അറിയാം മനസ്സിലാക്കാം ലോക്സഭാ സ്പീക്കറുടെ അധികാരങ്ങൾ, സർക്കാരിനെ സംരക്ഷിക്കാൻ സ്പീക്കർ പയറ്റുന്ന തന്ത്രങ്ങൾ, ഒപ്പം സ്പീക്കർ പദവിയുടെ വില ബിജെപിയെ മനസ്സിലാക്കിയ 1999ലെ സംഭവവും. 

∙ സഖ്യകക്ഷികൾക്ക് വേണ്ടത് സ്വയരക്ഷ

തിരഞ്ഞെടുപ്പ് ഫലപ്രഖ്യാപനം കഴിഞ്ഞപ്പോൾ കേവല ഭൂരിപക്ഷം നേടുന്നതിനാവശ്യമായ സീറ്റുകളിൽ 32 എണ്ണത്തിന്റെ കുറവാണ് ബിജെപിക്കുണ്ടായത്. 240 സീറ്റുകളുമായി ഏറ്റവും വലിയ ഒറ്റക്കക്ഷിയായ ബിജെപിയെ സഹായിക്കാൻ എൻഡിഎ ഒരു മനസ്സോടെ നിന്നപ്പോള്‍ നരേന്ദ്രമോദി മൂന്നാമതും അധികാരമേറ്റു. എന്നാൽ അധികാരം വീതം വച്ചപ്പോൾ കൂട്ടുകക്ഷികൾക്ക് വലിയ പങ്കൊന്നും നൽകാതെയാണ് മോദി മന്ത്രിസഭ രൂപീകരിച്ചത്. ഇതോടെയാണ് കണ്ണുകൾ സ്പീക്കർ പദവിയിലേക്ക് തിര‍ിഞ്ഞത്. ടിഡിപിയും ജനതാദൾ യുണൈറ്റഡും സ്പീക്കർ പദവിയിൽ ആഗ്രഹം പുലർത്തുന്നുണ്ടെന്ന വാദവും ഉയർന്നു. കേന്ദ്രമന്ത്രിസഭയിലെ പദവിയെക്കാളും സ്പീക്കർ പദവിക്ക് എന്താണ് ഇത്ര വലിയ പ്രാധാന്യം എന്ന് ചിന്തിച്ചവരും ഒട്ടേറെ. എന്നാൽ ഭാവി മുൻകൂട്ടി കണ്ടുള്ള ഒരു ലൈഫ് ഇൻഷുറൻസാണ് എൻഡിഎ ഘടകകക്ഷികളെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം ഈ സ്പീക്കർ പദവി. 

കൂട്ടുകക്ഷി സർക്കാരാകുമ്പോൾ ഭാവിയിൽ എന്തെങ്കിലും വിള്ളലുകൾ ഉണ്ടാവാൻ സാധ്യതയേറെയാണ്. അപ്പോൾ കേവല ഭൂരിപക്ഷം തികയ്ക്കാനാവാത്ത അവസ്ഥയിൽ മുഖ്യപാർട്ടിയായ ബിജെപി തങ്ങളുടെ എംപിമാരെ അടര്‍ത്തിയെടുക്കുമോ? സഖ്യകക്ഷികളുടെ ഈ ഭയമാണ് സ്പീക്കർ കൊതിക്ക് പിന്നിലെ അടിസ്ഥാനം. കൂറുമാറ്റ പരാതികളിൽ സ്പീക്കറുടെ നിലപാടുകൾ അന്തിമമാണ്. ലളിതമായി പറഞ്ഞാൽ ഒരു രാഷ്ട്രീയ പാർട്ടിയുടെ ടിക്കറ്റിൽ ജയിച്ച് എംപിയായ ആൾ നല്‍കുന്ന നിർദേശം വകവയ്ക്കാതെ സഭയിൽ പ്രവർത്തിച്ചാൽ ആ അംഗത്തെ അയോഗ്യനാക്കാൻ പാർട്ടിക്ക് സ്പീക്കറോട് ആവശ്യപ്പെടാനാവും. എന്നാൽ ഈ ആവശ്യം പരിഗണിക്കണോ വേണ്ടെയോ എന്ന് തീരുമാനിക്കുന്നതിനുള്ള ഉത്തരവാദിത്തം സ്പീക്കർക്കാണ്. ഈ തീരുമാനത്തിന് എത്ര സമയം എടുക്കാം എന്നതും സ്പീക്കറിൽ മാത്രം നിക്ഷിപ്തം. (പ്രത്യേക സാഹചര്യമൊഴികെ മൂന്ന് മാസത്തിനുള്ളിൽ തീരുമാനമെടുക്കണമെന്ന് സുപ്രീം കോടതി ആവശ്യപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്) അതിനാൽ കൂറുമാറ്റം സംബന്ധിച്ച തീരുമാനങ്ങളിൽ ഒരു അർധ ജുഡീഷ്യൽ അതോറിറ്റിയാണ് സ്പീക്കറെന്ന് പറയാം.

പാര്‍ട്ടികളിൽ നിന്നും എംഎൽഎമാരെ അടർത്തിയെടുത്ത് സർ‍ക്കാർ വീഴാതെ ഇഷ്ടാനുസരണം താങ്ങിനിർത്തുന്ന 'ഓപറേഷൻ താമര' പ്രയോഗിക്കുന്നവർക്കൊപ്പം നിൽക്കുമ്പോൾ സ്പീക്കറെന്ന മരുന്ന് കയ്യിലുണ്ടെങ്കിൽ നല്ലതല്ലേ എന്ന് എൻ‍ഡിഎ സഖ്യകക്ഷികൾ ചിന്തിച്ചാൽ അവരെ കുറ്റം പറയാൻ പറ്റുമോ? 

∙ മറക്കില്ല 1999; ബിജെപിക്കു വേണം സ്പീക്കർ

1998ലെ പൊതുതിരഞ്ഞെടുപ്പിലും ഇപ്പോഴത്തേതിന് സമാനമായ ഫലമാണുണ്ടായത്. ഒരു പാർട്ടിക്കും കേവല ഭൂരിപക്ഷം തികയ്ക്കാനുള്ള സീറ്റുകൾ ലഭിച്ചില്ല. 182 സീറ്റുകളുമായി ലോക്‌സഭയിലെ വലിയ കക്ഷിയായ ബിജെപി, എൻഡിഎ രൂപീകരിച്ച് കൂട്ടുമുന്നണി സർക്കാർ രൂപീകരിച്ചു. ഘടകക്ഷികൾ മസിലുകാട്ടി മന്ത്രിസ്ഥാനം വീതം വച്ചെടുത്തപ്പോൾ ചന്ദ്രബാബു നായിഡു നയിക്കുന്ന ടിഡിപിയാവട്ടെ സ്പീക്കർ പദവി മാത്രം ആവശ്യപ്പെട്ടു. അങ്ങനെയാണ് ഗന്തി മോഹന ചന്ദ്ര ബാലയോഗി സ്പീക്കറായിമാറിയത്. രാജ്യത്തെ  ദലിത് വിഭാഗത്തിൽപ്പെട്ട ആദ്യത്തെ ലോക്സഭാ സ്പീക്കറായിരുന്നു ജി.എം.സി. ബാലയോഗി, ഒപ്പം, പ്രായം കുറഞ്ഞ സ്പീക്കറെന്ന റെക്കോർഡും അദ്ദേഹം സ്വന്തമാക്കി. 

മുന്നണിബന്ധങ്ങളിലെ ഉലച്ചിൽ കാരണം കേവലം 14 മാസം തികഞ്ഞപ്പോഴേക്കും രണ്ടാം വാജ്പേയി സർക്കാർ താഴെ വീണു. പ്രതിപക്ഷം കൊണ്ടുവന്ന അവിശ്വാസ പ്രമേയത്തിൽ ഒരു വോട്ടിന്റെ കുറവിലാണ് സർക്കാർ നിലംപൊത്തിയത്. എന്നാൽ ആ ഒരുവോട്ട് സ്പീക്കറിന് വേണമെങ്കിൽ തടയാമായിരുന്നു. കാരണം അവിശ്വാസ പ്രമേയം അവതരിപ്പിക്കുമ്പോൾ ഒഡീഷ മുഖ്യമന്ത്രിയായി സത്യപ്രതിജ്ഞ ചെയ്ത ഗിരിധർ ഗമാങ് എന്ന കോൺഗ്രസ് എംപിയും വോട്ട് രേഖപ്പെടുത്തിയിരുന്നു. എംപി സ്ഥാനം രാജിവയ്ക്കുന്നതിന് മുൻപേ സഭയിൽ അവിശ്വാസ പ്രമേയം അവതരിപ്പിച്ചതോടെയാണ് അദ്ദേഹത്തിന് വോട്ട് ചെയ്യാൻ അവസരം കൈവന്നത്. പാർലമെൻ്ററികാര്യ മന്ത്രി പി. ആർ. കുമാരമംഗലം ഉൾപ്പെടെയുള്ള ഭരണകക്ഷി അംഗങ്ങൾ ബാലയോഗിയുടെ നടപടിയെ ചോദ്യം ചെയ്തിരുന്നു. എന്നാൽ എതിർക്കാതെ വാജ്പേയി സഭയിൽ മൗനം പാലിച്ചു. 60 ദിവസത്തിലേറെയായി സഭയിൽ ഹാജരാകാത്ത, ഒഡീഷയിൽ മുഖ്യമന്ത്രിയായ ഗിരിധർ ഗമാങ്ങിനെ വിശ്വാസ പ്രമേയത്തിൽ വോട്ട് ചെയ്യാൻ അനുവദിച്ച നടപടി അങ്ങനെ വിവാദമായി. 

വിശ്വാസ പ്രമേയത്തില്‍ രേഖപ്പെടുത്തിയ വോട്ടുകൾ എണ്ണിയപ്പോൾ അവിശ്വാസ പ്രമേയത്തിനെ അനുകൂലിച്ച് 270 ഉം എതിർത്ത് 269ഉം വോട്ടുകളാണ് ലഭിച്ചത്. ഗിരിധർ ഗമാങ്ങിന് വോട്ട് ചെയ്യാൻ അവസരം നൽകിയിരുന്നില്ലെങ്കിൽ 269–269 എന്ന നിലയിലേക്ക് വോട്ടുനില എത്തിയേനെ. ഇരുപക്ഷത്തെയും  വോട്ടുകൾ തുല്യം ആയാൽ സ്പീക്കർക്ക് തന്റെ വോട്ട് േരഖപ്പെടുത്താനാവും. എൻഡിഎയുടെ സ്പീക്കറിന് അപ്രകാരം സർക്കാരിനെ രക്ഷിക്കാനും കഴിയുമായിരുന്നു. എന്നാൽ ബാലയോഗി സ്പീക്കർ പദവിയുടെ ധാർമികത ഉയർത്തിയതോടെ വാജ്പേയി സർക്കാർ നിലം പൊത്തി. ഒരുപക്ഷേ ബാലയോഗിക്ക് പകരം ബിജെപി സ്വന്തം എംപിയെ സ്പീക്കറായി തിരഞ്ഞെടുത്തെങ്കിൽ ഫലം മറ്റൊന്നാവുമായിരുന്നു. വിശ്വാസ വോട്ടിൽ പരാജയപ്പെടുന്ന ഇന്ത്യയിലെ ആദ്യത്തെ പ്രധാനമന്ത്രി എന്ന നാണക്കേടും വാജ്പേയി അങ്ങനെ സ്വന്തമാക്കി.  

ലോക്സഭയിലായാലും നിയമസഭയിലായാലും സ്പീക്കറുടെ വോട്ടിനേക്കാൾ വിലമതിക്കുന്നത് ആ കസേരയിൽനിന്നു വരുന്ന തീരുമാനങ്ങളും അദ്ദേഹത്തിന്റെ വിവേചനാധികാരങ്ങളുമാണ്. അത് എന്തൊക്കെയാണെന്ന് ഇനി വിശദമായി അറിയാം.