ഹിസ്ബുല്ലയെ മറയാക്കി ഇറാൻ; ‘ആയുധങ്ങളും പണവും തന്നാൽ മതി’: ‘വലിയ’ യുദ്ധ ഭീതിയിൽ മധ്യപൂർവദേശം?

∙ വിഡ്ഢിയാക്കരുതെന്ന് ബൈഡൻ

ഗാസയിലെ അധിനിവേശം അവസാനിപ്പിച്ച് കരാർ ഒപ്പിടാനുള്ള യുഎസ് സമ്മർദത്തിന് ഇസ്രയേൽ വഴങ്ങാത്തതിൽ അമേരിക്കൻ പ്രസിഡന്റ് ജോ ബൈഡന് വലിയ നീരസം ഉണ്ട്. ഇസ്രയേൽ ഗാസയിൽ യുദ്ധം തുടരുന്നതിൽ ബൈഡൻ അതീവ നിരാശനുമാണ്. തന്നെ വിഡ്ഢിയാക്കുന്നത് അവസാനിപ്പിക്കണമെന്നാണ് ബെന്യാമിൻ നെതന്യാഹുവിനോട് ഏറ്റവും ഒടുവിലത്തെ ഫോൺ സംഭാഷണത്തിൽ ബൈഡൻ പറഞ്ഞത്. നെതന്യാഹുവിന് രാഷ്ട്രീയമായി പിടിച്ചു നിൽക്കാൻ വേണ്ടിയാണ് യുദ്ധം തുടരുന്നതെന്നു പൊതുവേ അമേരിക്കയും യൂറോപ്യൻ രാജ്യങ്ങളും കരുതുന്നു. ഇസ്രയേലിലെ ഒരു വിഭാഗത്തിനും ഇതേ അഭിപ്രായമുണ്ട്.

മാത്രമല്ല നേരത്തേ തന്നെ റിപ്പബ്ലിക്കൻ അനുകൂലിയാണ് നെതന്യാഹു. ഇപ്പോൾ സമാധാന കരാർ ഒപ്പിട്ടാൽ അത് ബെഡനും ഡെമോക്രാറ്റ് പ്രസിഡന്റ് സ്ഥാനാർഥിയായ കമല ഹാരിസിനും രാഷ്ട്രീയമായി ഗുണം ചെയ്യുമെന്നും ട്രംപിന്റെ വിജയത്തെ ബാധിക്കുമെന്നുമുള്ള ആശങ്ക നെതന്യാഹുവിനുണ്ട്. 2024 നവംബറിൽ നടക്കുന്ന തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ കമലാ ഹാരിസ് വിജയിച്ചാൽ കാര്യങ്ങൾ നെതന്യാഹുവിന് ഒട്ടും അനുകൂലമായിരിക്കില്ല. ഇതൊക്കെയാണെങ്കിലും ഇസ്രയേലിന് ആയുധങ്ങൾ നൽകുന്നതിൽ അമേരിക്ക ഒരു പിശുക്കും കാട്ടുന്നുമില്ല. മധ്യപൂർവദേശത്തെ തങ്ങളുടെ സുഹൃത്തിനെ അങ്ങനെ പെട്ടെന്നു കൈവിടാൻ അമേരിക്കയ്ക്കു കഴിയില്ല എന്നതു തന്നെ കാരണം.

∙ ഇസ്രായേലിലും ജനം ഭീതിയിൽ

ഇസ്രയേൽ നടത്തുന്ന ആക്രമണങ്ങൾക്കു മറുപടി നൽകുമെന്നുള്ള ഇറാന്റെയും ഹിസ്ബുല്ലയുടെയും ഭീഷണി ഇസ്രയേലിലെ പൊതുജനങ്ങളെ ആശങ്കയിലാക്കിയിട്ടുണ്ട്. ഏതു സമയവും മിസൈൽ പതിക്കാം എന്ന ഭീതിയിലാണവർ. അതിനാൽ പുതിയ സംഘർഷത്തിന്റെ സ്വഭാവത്തെക്കുറിച്ചും സുരക്ഷാ ക്രമീകരണങ്ങളെക്കുറിച്ചും മിസൈൽ പ്രതിരോധ സംവിധാനങ്ങളെക്കുറിച്ചുമെല്ലാം പൊതുജനങ്ങളുമായി ആശയവിനിമയം നടത്താൻ വരെ ഇസ്രയേൽ സൈന്യം തയ്യാറാകുന്നു. ഗാസയുടെ ആകാശത്തുകൂടി മാത്രം ചീറിപ്പാഞ്ഞിരുന്ന ഇസ്രയേൽ പോർവിമാനങ്ങൾ ബെയ്റൂട്ടിൽ കൂടി താഴ്ന്നു പറന്നു വിറപ്പിച്ചത്, തങ്ങളുടെ ജനങ്ങളെ ‘ഭയപ്പെടുത്തുന്നതിന്’ ലബനനുള്ള മുന്നറിയിപ്പായിട്ടു കൂടിയാണ്.

∙ ചർച്ചകളുമായി അമേരിക്കയും ഫ്രാൻസും

ഇസ്രയേലിനെ ആക്രമിക്കുന്നതിൽനിന്ന് ഇറാനെ തടയാനുള്ള ശ്രമങ്ങൾ പരാജയപ്പെടുമെന്ന് മുതിർന്ന പാശ്ചാത്യ നയതന്ത്രജ്ഞർ നിരീക്ഷിക്കുന്നുണ്ട്. ഹമാസ് നേതാവ് ഹനിയയുടെ കൊലപാതകത്തിന് പ്രതികരണം ആസന്നമാണെന്ന് അവർ പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. പക്ഷേ ആക്രമണം എന്ന് എന്നതാണ് ബാക്കി നിൽക്കുന്ന ചോദ്യം. യുഎസ് സ്റ്റേറ്റ് സെക്രട്ടറി ആന്റണി ബ്ലിങ്കൻ ഓഗസ്റ്റ് അഞ്ചിന് മധ്യപൂര്‍വദേശത്തെ സഖ്യകക്ഷികളുമായി സംസാരിച്ചു സംഘർഷം ലഘൂകരിക്കാനുള്ള സാധ്യതകൾ തേടിയിരുന്നു. ഇറാൻ ഏതെങ്കിലും രീതിയിൽ സൈനികമായി പ്രതികരിക്കുന്നത് ഒഴിവാക്കാനുള്ള തീവ്ര ശ്രമമാണ് ഇപ്പോൾ നടക്കുന്നത്. അമേരിക്കയും ഫ്രാൻസുമാണ് ഇതിനു മുൻകൈയെടുക്കുന്നത്.

ഇതിനു സമാന്തരമായി യുദ്ധത്തെ നേരിടാനുള്ള തയാറെടുപ്പും യുഎസ് നടത്തുന്നു. യുഎസ് സെൻട്രൽ കമാൻഡ് കമാൻഡർ മൈക്കൽ കുറില്ല ടെൽ അവീവിൽ ഇസ്രായേൽ ഡിഫൻസ് ഫോഴ്സ് മേധാവി ഹെർസൽ ഹാലേവിയുമായി സ്ഥിതിഗതികൾ വിലയിരുത്തി. ഇസ്രയേൽ വ്യോമസേനാ മേധാവി ടോമർ ബാറുമായി പ്രതിരോധ മന്ത്രി യോവ ഗാലന്റ് ഇറാൻ ആക്രമിച്ചാലുള്ള തയാറെടുപ്പുകളെപ്പറ്റി ചർച്ച ചെയ്തു. ഇറാന്റെ പ്രതികാരത്തിന്റെ തീവ്രതയും അതിനോടുള്ള ഇസ്രായേലിന്റെ പ്രതികരണവും സമ്പൂർണയുദ്ധത്തിലേക്ക് നയിക്കുമോ അതോ ഒരു ചെറിയ സംഘർഷമായി അവസാനിക്കുമോ എന്നതാണ് ലോകത്തിന്റെ ഉത്കണ്ഠ. അടുത്തുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന ‘വലിയ’ യുദ്ധത്തിന്റെ ഭീതി ലോകത്തിനുണ്ട്.

∙ തുറക്കുമോ വീണ്ടുമൊരു യുദ്ധമുഖം?

ഹനിയയുടെ കൊലപാതകത്തോടുള്ള പ്രതികരണം ഇറാന്റെ തന്ത്രത്തിലെ അടിസ്ഥാനപരമായ മാറ്റത്തെയാണ് സൂചിപ്പിക്കുന്നത്. ഇസ്രയേലിനോട് നേരിട്ട് ഏറ്റുമുട്ടുന്നതിനു പകരം ഹിസ്ബുല്ല ഗ്രൂപ്പിനെ മുന്നിൽ നിർത്തി തിരിച്ചടി നൽകാനാണ് ഇറാൻ നീക്കം. ഇതു വഴി നേരിട്ടുള്ള യുദ്ധവും ഇരുഭാഗത്തുമുള്ള ഭയാനകമായ നാശനഷ്ടങ്ങളും ഒഴിവാക്കാമെന്ന് ഇറാൻ കരുതുന്നു. റഷ്യയുടെ പിന്തുണ ഉറപ്പാക്കുന്നതോടെ ഇറാനെ നേരിട്ട് ആക്രമിക്കാൻ ഇസ്രയേലും അമേരിക്കയും മടിക്കും.

ഹനിയയുടെ മരണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട്, ഇറാനിലെ അർധസൈനിക റവല്യൂഷണറി ഗാർഡിന്റെ തലവൻ ഇസ്രായേലിനെ ഭീഷണിപ്പെടുത്തിയിരുന്നു. ഹമാസിനെതിരായ നടപടികളിലൂടെ ഇസ്രയേൽ സ്വന്തം ശവകുടീരം കുഴിക്കുകയാണ് എന്നായിരുന്നു മുന്നറിയിപ്പ് . ഇറാന്റെയോ അവർ പിന്തുണയ്ക്കുന്ന ഗ്രൂപ്പുകളുടെയോ ആക്രമണം അമേരിക്കയ്ക്കു നേരെ ഉണ്ടായാൽ എങ്ങനെ നേരിടണം എന്നതു സംബന്ധിച്ചു പ്രസിഡന്റ് ജോ ബൈഡനും വൈസ് പ്രസിഡന്റ് കമല ഹാരിസിനും ദേശീയ സുരക്ഷാ ടീം വിശദീകരണം നൽകി. ഇറാനും ഇസ്രയേലും പരസ്പരം ആക്രമിക്കുമെന്ന് പ്രതിജ്ഞയെടുത്തതോടെ സ്ഥിതിഗതികൾ ആശങ്കാജനകമാണെന്ന് വിദഗ്ധർ പറയുന്നു. എന്നിരുന്നാലും യുക്രെയ്ൻ യുദ്ധത്തിന്റെ പശ്ചാത്തലത്തിൽ യുഎസും റഷ്യയും മറ്റൊരു പോർമുഖം കൂടി തുറക്കില്ലെന്നാണ് വിദഗ്ധരുടെ വിലയിരുത്തൽ .

∙ ഹമാസിന്റെ നയതന്ത്ര മുഖം

ഇറാനിൽ കൊല്ലപ്പെട്ട ഹമാസ് മേധാവി ഇസ്മായിൽ ഹനിയ രാജ്യാന്തര തലത്തിൽ ഹമാസിന്റെ നയതന്ത്ര മുഖമായിരുന്നു. നല്ലൊരു പ്രഭാഷകനായ ഹനിയ പൊതുവേ മിതവാദിയായാണ് അറിയപ്പെട്ടിരുന്നത്. ഗാസയിലെ വെടിനിർത്തലിനും കരാറിനും വേണ്ടി അന്താരാഷ്ട്ര തലത്തിൽ ചർച്ചകൾ നടത്തിയിരുന്ന ഹനിയയുടെ മരണം സമാധാന ശ്രമങ്ങളെ പെട്ടെന്നു പിന്നോട്ടടിച്ചു. 2024 ഏപ്രിലിൽ ഇസ്രയേൽ ഗാസയിൽ നടത്തിയ ആക്രമണത്തിൽ ഹനിയയുടെ മൂന്ന് മക്കളും മൂന്ന് പേരക്കുട്ടികളും മരിച്ചിരുന്നു. ഗാസയിലെ പല ഹമാസ് നേതാക്കളുമായും താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ പ്രായോഗിക സമീപനമുള്ള വ്യക്തിയായും രാജ്യാന്തര സമൂഹം ഹനിയയെ കണ്ടിരുന്നു. ഹമാസ് സൈനിക മേധാവി മുഹമ്മദ് ദീഫിനെയായിരുന്നു ഇസ്രയേൽ ലക്ഷ്യമിട്ടിരുന്നതെന്നും പറയപ്പെടുന്നു. ഹനിയയുടെ കൊലപാതകം യുദ്ധം അവസാനിപ്പിക്കാനുള്ള സാധ്യതകൾ കൂടുതൽ വിദൂരമാക്കിയെന്ന് പലസ്തീനിലുള്ളവരും കരുതുന്നുണ്ട്.