അണ്വായുധം, മിസൈൽ വിൽപന.. ആശങ്കയേറ്റി ഇറാന്റെ പുതുനേതൃത്വം: ലോകത്തിനു നേരെ വീണ്ടും ‘സംഘർഷമുന’?

റഷ്യ– യുക്രെയ്ൻ, ഇസ്രയേൽ– ഹമാസ് സംഘർഷങ്ങള്‍ ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയുടെ ഉൾപ്പെടെ നടുവൊടിച്ചു മുന്നേറുമ്പോഴായിരുന്നു ആ ആക്രമണം. 2024 ഏപ്രിൽ 13ന് രാത്രിയിൽ. അന്ന് മുന്നൂറിലേറെ ഡ്രോണുകളും ബാലിസ്റ്റിക് മിസൈലുകളുമാണ് ഇസ്രയേലിനു നേരെ ഇറാൻ തൊടുത്തുവിട്ടത്. അതിനും രണ്ടാഴ്ച മുൻപ്, ഏപ്രിൽ ഒന്നിന്, സിറിയൻ തലസ്ഥാനമായ ദമാസ്കസിലെ ഇറാൻ കോൺസുലേറ്റ് ആക്രമിച്ചതിനുള്ള പ്രതികാരമായിരുന്നു അത്. അന്നത്തെ ഇസ്രയേൽ ആക്രമണത്തിൽ ഇറാന്റെ ഇസ്‌ലാമിക് റവല്യൂഷനറി ഗാർഡ്സിലെ രണ്ട് മുതിർന്ന ഉദ്യോഗസ്ഥർ ഉൾപ്പെടെ ഒൻപതു പേർ കൊല്ലപ്പെട്ടിരുന്നു. 

രഹസ്യ ഓപറേഷനുകളും സൈബർ ആക്രമണങ്ങളും നേരത്തേ നടത്തിയിട്ടുണ്ടെങ്കിലും ഇസ്രയേലിനു നേരെ ഇറാൻ പ്രത്യക്ഷത്തിൽ നടത്തുന്ന ആദ്യത്തെ ആക്രമണമായിരുന്നു ഏപ്രില്‍ 13നു രാത്രി ലോകം കണ്ടത്. അന്ന് ഇറാൻ ആഞ്ഞടിക്കുമ്പോൾ പരമോന്നത നേതാവ് ആയത്തുല്ല അലി ഖമനയിയുടെയും അന്നത്തെ പ്രസിഡന്റ് ഇബ്രാഹിം റഈസിയുടെയും മൗനാനുവാദമുണ്ടായിരുന്നു. ഇസ്രയേലിന്റെ ഭാഗത്തുനിന്നു ഉടനടി തിരിച്ചടിയുണ്ടാകുമെന്നും ലോകം പ്രതീക്ഷിച്ചു. 

പക്ഷേ ഇനിയുമൊരു യുദ്ധം താങ്ങാനുള്ള ശേഷിയില്ലാത്തതിനാൽ ലോകരാജ്യങ്ങളെല്ലാം ഇസ്രയേലിനോട് സംയമനം പാലിക്കാൻ അഭ്യർഥിച്ചു. ഐക്യരാഷ്ട്ര സംഘടന (യുഎൻ) ഉൾപ്പെടെ ഇടപെട്ടതോടെ യുദ്ധഭീതി പതിയെ മാഞ്ഞു. ഇറാന്റെ ആക്രമണത്തെ യുഎസ്, ബ്രിട്ടൻ, ജോർദാൻ തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങളുടെ സഹായത്തോടെയാണ് ഇസ്രയേൽ പ്രതിരോധിച്ചത്. നാളുകള്‍ക്കിപ്പുറം ഇറാന്റെ തന്ത്രപ്രധാന നഗരമായ ഇസ്‌ഫഹാനിലേക്ക് ഇസ്രയേലും ആക്രമണം നടത്തി. ഇറാന്റെ എയർ ഡിഫൻസ് റഡാർ സംവിധാനത്തിനു നേരെയായിരുന്നു ആക്രമണം. 

പ്രദേശത്ത് വലിയൊരു പൊട്ടിത്തെറി ശബ്ദം കേട്ടതായി അന്ന് റിപ്പോർട്ടുകളുണ്ടായി. എന്നാൽ ആക്രമിച്ചെന്ന് ഇസ്രയേലോ ആക്രമിക്കപ്പെട്ടതായി ഇറാനോ അന്ന് സ്ഥിരീകരിച്ചില്ല. അങ്ങനെയിരിക്കെയാണ് മേയ് 19ന് പ്രസിഡന്റ് റഈസിയും സംഘവും സഞ്ചരിച്ച ഹെലികോപ്റ്റർ തകർന്നു വീഴുന്നത്. ഇസ്രയേലിനു നേരെ സംശയമുന നീളുക സ്വാഭാവികം. എന്നാല്‍ റഈസിയുടെ മരണം ഔദ്യോഗികമായി സ്ഥിരീകരിച്ചതിനു തൊട്ടുപിന്നാലെ ഇസ്രയേൽ കൈകഴുകി– ‘ഞങ്ങളല്ല അതു ചെയ്തത്’. അങ്ങനെ പറഞ്ഞ് ഇസ്രയേലിന് എളുപ്പത്തിൽ കൈകഴുകാമെങ്കിലും മധ്യപൗരസ്ത്യ ദേശത്ത് ഈ മരണം സൃഷ്ടിക്കാനിരിക്കുന്ന അസ്വസ്ഥതകൾ ചെറുതൊന്നുമല്ല. കണ്ണിൽതട്ടാതെ, പുരികത്തിൽ കൊണ്ടു പോയ ഒരു ‘സംഘർഷമുന’ വീണ്ടും ലോകത്തിനു നേരെ തിരിയുന്നതാണ് അതിലെ ഏറ്റവും പ്രശ്നകരം. 

∙ ഇറാനും ഇസ്രയേലും തമ്മിൽ...

എന്തു വില കൊടുത്തും ഹമാസിനെ തകര്‍ക്കുമെന്നാണ്, റഈസിയുടെ മരണദിവസംതന്നെ മറ്റൊരു സാഹചര്യത്തിൽ ഇസ്രയേൽ പ്രധാനമന്ത്രി ബെന്യാമിൻ നെതന്യാഹു പറഞ്ഞത്. ഹമാസിനെ ഇല്ലാതാക്കി സമ്പൂർണമായ വിജയമാണ് ലക്ഷ്യമിടുന്നതെന്നാണ് നെതന്യാഹു പറയുന്നത്. അതോടെ, മേഖലയിൽ പുതിയ യുദ്ധമുഖം തുറക്കുമോയെന്ന ആശങ്കയിലേക്കു ലോകം വീണു. റഈസിയുടെ മരണത്തിനു പിന്നിൽ എന്താണ്, അല്ലെങ്കില്‍ ആരാണ് എന്നുള്ള വിവരം ഇപ്പോഴും അജ്ഞാതമാണ്. അതു ലഭിക്കും വരെയും ഇറാന്റെ സംശയമുനകളിലൊന്നു നീളുക ഇസ്രയേലിനു നേരെയായിരിക്കും. 

നിലവിൽ ഹമാസിനു നേരെ സമ്പൂർണമായ ആക്രമണം നെതന്യാഹു അഴിച്ചുവിട്ടാൽ ഇറാൻ ഹമാസിനൊപ്പം നിൽക്കുമെന്നത് ഉറപ്പ്. മേഖലയിലെ ഇറാന്റെ സഖ്യകക്ഷികളും ഒപ്പം ചേരുകയാണെങ്കിൽ അടുത്ത യുദ്ധമുഖ തുറക്കപ്പെടുമെന്നത് ഉറപ്പായ കാര്യമാണെന്നും നിരീക്ഷകർ പറയുന്നു. ഇസ്രയേലിനെ തകർക്കുമെന്നു പ്രതിജ്ഞയെടുത്തിരിക്കുന്ന ഹമാസ് ഉൾപ്പെടെയുള്ള സായുധ സംഘടനകളെ എന്നും പിന്തുണയ്ക്കുകയാണ് ഇറാൻ ചെയ്തിട്ടുള്ളത്. അതാകട്ടെ എന്നും ഇസ്രയേലിന്റെ കണ്ണിലെ കരടുമാണ്. 

ഇതോടൊപ്പം ഇറാന്റെ ആണവ പദ്ധതികളും ബാലിസ്റ്റിക് മിസൈലുകളുടെ വികസനവുമെല്ലാം ഇസ്രയേലിന്റെ ഉറക്കം കെടുത്തുന്നുണ്ട്. ഇറാനാകട്ടെ പലസ്തീനിനൊപ്പമാണ് നിലകൊള്ളുകയെന്ന് പ്രഖ്യാപിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഇസ്രയേലിനെ ഭൂപടത്തിൽനിന്നുതന്നെ തുടച്ചു നീക്കണമെന്നു പലപ്പോഴായി പറഞ്ഞവരിൽ ഇറാന്റെ മുതിർന്ന നേതാക്കളുമുണ്ട്. ഇസ്രയേൽ വിമർശനത്തിൽ റഈസിയും പിന്നിലായിരുന്നില്ല. കഴിഞ്ഞ 75 വർഷമായി ഇസ്രയേലിന്റെ സയണിസ്റ്റ് ഭരണകൂടം പലസ്തീന്‍ ജനതയെ ദ്രോഹിക്കുകയാണെന്നായിരുന്നു അദ്ദേഹത്തിന്റെ പക്ഷം. ‘കൈയേറ്റക്കാരെ ഇറക്കിവിടുകയാണ് നമ്മള്‍ ഒന്നാമതായി ചെയ്യേണ്ട കാര്യം. അവർ നശിപ്പിച്ചതിനെല്ലാം വലിയ വില നൽകേണ്ടി വരുമെന്ന പാഠം പഠിപ്പിക്കുകയെന്നതാണ് രണ്ടാമത്തേത്. അടിച്ചമർത്തപ്പെട്ടവർക്ക് നീതി ഉറപ്പാക്കണം എന്നതാണ് മൂന്നാമത്തെ കാര്യം’ എന്നാണ് അടുത്തിടെ ഇസ്രയേൽ– ഹമാസ് വിഷയത്തിൽ റഈമി വ്യക്തമാക്കിയത്. ‍‍

ഇറാന്റെ പല മുതിർന്ന നേതാക്കളെയും ആണവ ശാസ്ത്രജ്ഞന്മാരെയും തിരഞ്ഞുപിടിച്ച് കൊലപ്പെടുത്തിയത് ഇസ്രയേലാണെന്ന സംശയം നിലനില്‍ക്കുന്ന സാഹചര്യത്തിലായിരുന്നു പ്രസ്താവന. റഈസി അന്തരിച്ചെങ്കിലും ഇസ്രയേലിനോടുള്ള ഇറാന്റെ നിലപാടിൽ ഒരു മാറ്റവും വന്നിട്ടില്ല. ഇസ്രയേലിന്റെ ഇടപെടൽ സംബന്ധിച്ച നിലവിലെ സംശയം കൂടുതൽ ശക്തമായിട്ടുണ്ടെന്നു മാത്രം. ഇറാൻ ഇത്തരത്തിൽ മുന്നോട്ടു പോകുമ്പോൾ, പേർഷ്യൻ ഉൾക്കടൽ പ്രദേശത്തെ അറബ് രാജ്യങ്ങളെല്ലാംതന്നെ ഈ നീക്കങ്ങളെ സംശയത്തോടെ വീക്ഷിക്കുകയാണെന്നത് മറ്റൊരു യാഥാർഥ്യം. 

∙ ഹമാസ്, ഹിസ്ബുള്ള... നീളുന്ന പട്ടിക

റഈസിയുടെ മരണത്തിനു പിന്നാലെ, ഇറാനും നേതൃത്വത്തിനും സർക്കാരിനും ജനങ്ങൾക്കും പിന്തുണ പ്രഖ്യാപിച്ച് ഹമാസ് പ്രസ്താവന പുറത്തിറക്കിയിരുന്നു. അത് സ്വാഭാവികമാണെന്ന് ഇരുകൂട്ടരും തമ്മിലുള്ള ‘ബന്ധ’ത്തെക്കുറിച്ച് അറിയാവുന്നവരും പറയും. വർഷങ്ങളായി ഹമാസിന് ധനസഹായവും മറ്റു രാഷ്ട്രീയ പിന്തുണയും നിർലോഭം നൽകി വരുന്നുണ്ട് ഇറാൻ. 2023 ഒക്ടോബർ ഏഴിന് ഇസ്രയേലിനു നേരെ ഹമാസ് നടത്തിയ ആക്രമണത്തിനു പിന്നാലെ ഇറാന്റെ തെരുവുകളിൽ ആനന്ദനൃത്തമാടുന്നവരെയും കാണാമായിരുന്നു. 

എന്നാൽ ഹമാസിന്റെ ഇസ്രയേൽ ആക്രമണത്തില്‍ ഇറാൻ നേരിട്ട് ഇടപെടുന്നതിന്റെ പ്രത്യക്ഷ തെളിവുകളൊന്നും ഇതുവരെ ലഭിച്ചിട്ടില്ല. യുദ്ധത്തിനു പിന്നാലെയാണ് ഇറാൻ–ഹമാസ് ബന്ധം ശക്തമായതെന്നു മാത്രം. പലസ്തീനൊപ്പമാണ് തങ്ങളെന്ന് ഇറാൻ പ്രഖ്യാപിക്കുകയും ചെയ്തതാണ്. ഇതോടൊപ്പമാണ് ലെബനൻ ആസ്ഥാനമായുള്ള ഹിസ്ബുള്ള സായുധ സംഘവുമായുള്ള ഇറാന്റെ ബന്ധം. ആധുനിക സൈനിക സന്നാഹങ്ങൾ ഉൾപ്പെടെയുള്ള സംഘമാണ് ഹിസ്ബുള്ള. ഗാസ യുദ്ധം ആരംഭിച്ചതിനു പിന്നാലെ ചെറിയ തോതിലുള്ള ആക്രമണങ്ങളിൽ ഇവർ നേരിട്ട് പങ്കാളികളായതായും റിപ്പോർട്ടുകളുണ്ട്. 

ഇസ്രയേൽ–ലെബനന്‍ അതിർത്തിയിലെ ഹിസ്ബുള്ളയുടെ ആക്രമണങ്ങളിലും സഹായത്തിന് ഇറാനുണ്ടായിരുന്നതായി പറയപ്പെടുന്നു. ഇത്തരത്തിൽ ഒറ്റയ്ക്കും കൂട്ടമായും ആക്രമണങ്ങൾ നടക്കുന്നുണ്ടെങ്കിലും പൂർണമായ തോതിലുള്ള യുദ്ധമായി അത് മാറിയിരുന്നില്ല. അത്തരമൊരു യുദ്ധത്തിനുള്ള സാധ്യതകളാണോ ഇപ്പോൾ തുറന്നുവന്നിരിക്കുന്നതെന്ന സംശയവും മധ്യപൗരസ്ത്യ ദേശത്ത് ഉയർന്നിട്ടുണ്ട്. എന്നാൽ റഈസിയുടെ അപകടമരണത്തിൽ അട്ടിമറി സൂചനയില്ലെന്ന് ആയത്തുല്ല ഖമനയി പറഞ്ഞത് മേഖലയ്ക്ക് ആശ്വാസം പകരുന്നതാണ്.

∙ ഇടപെടുമോ ഇറാൻ?

സിറിയയിലും ഇറാഖിലുമുള്ള സായുധ സംഘങ്ങൾക്കും ഇറാൻ പിന്തുണ നല്‍കി വരുന്നുണ്ട്. അതിനിടെയാണ് 2024 ജനുവരിയിൽ സിറിയ അതിർത്തിയോടു ചേർന്നുള്ള ജോർദാനിലെ യുഎസ് സൈനിക ക്യാംപിനു നേരെ ഡ്രോൺ ആക്രമണമുണ്ടായത്. ഇതിൽ മൂന്ന് അമേരിക്കൻ സൈനികർ കൊല്ലപ്പെട്ടതോടെ യുഎസ് തിരിച്ചടിച്ചു. അതിനു ശേഷം കാര്യമായ നീക്കങ്ങൾ സിറിയയിലെയും ഇറാഖിലെയും ഇറാൻ പിന്തുണയുള്ള സായുധ സംഘങ്ങളിൽനിന്ന് ഉണ്ടായിട്ടില്ല. യെമനിലെ ഹൂതികളാണ് ഇറാന്റെ സഹായം കൈപ്പറ്റുന്ന മറ്റൊരു വിഭാഗം.