ജ്യോതി ബസുവിന്റെ ശരീരത്തിന്റെ ‘ഉടമയും’ ലോറൻസിന്റെ ഭൗതിക ശരീരത്തിന്റെ ‘അവകാശിയും’! അവരും അന്തസ്സായി മരിക്കട്ടെ, മടങ്ങട്ടെ

എന്റെ ശരീരത്തിന്റെ അവകാശി ആരാണ് ? 

ഏതാനും ദിവസങ്ങൾക്കു മുൻപ് എന്റെ മനസ്സിലേക്ക് ഓടിയെത്തിയ ഒരു ചോദ്യം ഇതാണ്. അന്തരിച്ച സിപിഎം നേതാവ് എം.എം. ലോറൻസിന്റെ മൃതദേഹം വൈദ്യ പഠനത്തിന് വിട്ടു കൊടുക്കുന്നതു സംബന്ധിച്ചുണ്ടായ തർക്കങ്ങളാണ് ഇങ്ങനെ ഒരു ചിന്തയ്ക്കു പിന്നിൽ. ഒരു പക്ഷേ നമ്മുടെ എല്ലാവരുടെയും മനസ്സിൽ ഈ ചോദ്യം പലവട്ടം ഉയർന്നിരിക്കാം. 

നിയമപരമായി നോക്കുമ്പോൾ ജീവിച്ചിരിക്കുമ്പോൾ തന്റെ ശരീരത്തിന്റെ ഉടമസ്ഥതയും പൂർണമായ അവകാശവും ആ വ്യക്തിക്കു തന്നെയാണ്. ആ അധികാരം എത്ര വലുതാണെന്നു നോക്കാം. രോഗം വന്നാൽ ചികിത്സ വേണ്ടെന്നു വയ്ക്കാൻ പോലുമുള്ള അവകാശവും വ്യക്തിക്കു തന്നെയാണ്. എന്നാൽ ഈ അധികാരത്തിൽ ചില മാറ്റങ്ങൾ ഉണ്ടുതാനും. 

ഭരണഘടനയുടെ 21–ാം അനുഛേദം അനുസരിച്ച് പൗരന്റെ ജീവൻ രക്ഷിക്കാനുള്ള ഉത്തരവാദിത്തം രാജ്യത്തിനുണ്ട്. പൗരന്റെ ജീവൻ സംരക്ഷിക്കുക എന്നത് ഭരണഘടനാപരമായി രാജ്യത്തിന്റെ ഉത്തരവാദിത്തമാണ്. ഈ അധികാരം ഉപയോഗിക്കുന്നതിനും ഏറ്റെടുക്കുന്നതിനും വ്യവസ്ഥ ബാധകമാണ്. 

അതായത് സ്വന്തം ജീവൻ രക്ഷിക്കുന്നതു സംബന്ധിച്ച തീരുമാനം പൗരന് സ്വയം നിർണയിക്കാൻ സാധിക്കാത്ത സാഹചര്യത്തിലാണ് രാജ്യത്തിന് ആ അധികാരം വന്നു ചേരുന്നത്. എന്നാൽ ജീവിച്ചിരിക്കുമ്പോൾ സ്വന്തം ശരീരം സംബന്ധിച്ച പൂർണമായ അധികാരം ആ വ്യക്തിക്കു തന്നെയാണ്.

∙ മരണ ശേഷം എന്റെ ശരീരം എന്റെ മാത്രം സ്വത്തല്ല! 

എന്നാൽ ഒരു വ്യക്തി മരിക്കുന്നതോടെ ഈ അധികാര വ്യവസ്ഥകൾ മാറുന്നുണ്ട്. മരണം സംഭവിക്കുന്നതോടെ മൃതദേഹം ഭൗതിക ശരീരം ആകുന്നു. ഭൗതിക ശരീരം ആകുന്നതോടെ സ്വത്ത് എന്ന അവസ്ഥയിലേക്ക് മാറുന്നതോടെ അധികാരത്തിനും മാറ്റം വരുന്നുണ്ട്. 

ശരീരം സ്വത്ത് അല്ലെങ്കിൽ ‘പ്രോപ്പർട്ടി’ (property) ആകുന്നതോടെ അതിന്മേലുള്ള നിയമപരമായ അവകാശം നിയമപരമായ അനന്തരാവകാശികൾക്കാണ്. പാലക്കാട് ജില്ലാ ആശുപത്രിയിൽ പൊലീസ് സർജൻ ആയി പ്രവർത്തിക്കുന്ന വേളയിൽ ഇതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് പലരും എന്നെ ബന്ധപ്പെട്ടിരുന്നു. 

ഫോണിലൂടെയും നേരിട്ടും. പ്രത്യേകിച്ചും ബംഗാൾ മുഖ്യമന്ത്രി ആയിരുന്ന ജ്യോതിബസുവിന്റെ മരണ ശേഷം. ജ്യോതി ബസു തന്റെ ശരീരം മെഡിക്കൽ കോളജുകളിൽ വൈദ്യ പഠനത്തിനായി വിട്ടു നൽകാൻ തീരുമാനിച്ചത് വലിയ വാർത്ത ആയിരുന്നല്ലോ. ഇതേ തുടർന്ന് പലരും, അവരിൽ കൂടുതൽ പേരും പ്രായമുള്ളവരും ആയിരുന്നു, എന്നെ വിളിച്ച് തങ്ങളുടെ ശരീരം വൈദ്യ പഠനത്തിന് നൽകാൻ തയാറാണെന്നും അതിനായി എന്തു ചെയ്യണമെന്നും ആരാഞ്ഞു. 

എം.എം. ലോറൻസിന്റെ മൃതദേഹം സംബന്ധിച്ച് കുടുംബാംഗങ്ങളുടെ ഇടയിൽ തന്നെ തർക്കമുണ്ടായ സാഹചര്യത്തിൽ അന്നത്തെ ചോദ്യങ്ങൾ ഏറെ പ്രസക്തമായി ഇപ്പോൾ തോന്നുന്നു. ഇതു സംബന്ധിച്ച് കോടതി വിധി വരാനിരിക്കുന്നതേയുള്ളു. കോടതി  വിധി വരുന്നതോടെ ഇതു സംബന്ധിച്ച് കൂടുതൽ വ്യക്തത വരും. 

∙ ‘മൃതദേഹം വൈദ്യ പഠനത്തിന് കൈമാറാൻ നിങ്ങളെ നിയോഗിച്ചിരിക്കുന്നു’ 

തങ്ങളുടെ ശരീരം വൈദ്യപഠനത്തിന് നൽകാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നവര്‍ എന്തു ചെയ്യണം ? 

ജീവിച്ചിരിക്കുമ്പോൾ തന്നെ ഇതു സംബന്ധിച്ച രേഖകൾ തയാറാക്കി വയ്ക്കണം. ശരീരം വൈദ്യപഠനത്തിന് കൈമാറുന്നതിന് നിർദേശം നൽകി വിൽപത്രം തയാറാക്കി വയ്ക്കാം. വിൽപത്രത്തിലെ തീരുമാനം നടപ്പാക്കാൻ അല്ലെങ്കിൽ ശരീരം കൈമാറുന്നതു സംബന്ധിച്ച തീരുമാനം നടപ്പാക്കുന്നതിനായി ഒരാളെ എക്സിക്യൂഷണർ അല്ലെങ്കിൽ നിർവാഹകൻ ആയി നിശ്ചയിക്കാം.

നിലവിൽ മെഡിക്കൽ കോളജുകളിൽ സ്വീകരിക്കുന്ന രീതിയും ഇതാണ്. അനാട്ടമി ആക്ട് ഇതു സംബന്ധിച്ച നിയമപരിരക്ഷ നൽകുന്നു. സർക്കാർ മേഖലയിലെയും സ്വകാര്യ മേഖലയിലെയും മെഡിക്കൽ കോളജുകൾ ഈ രീതി അവലംബിക്കുന്നു. 

അനാട്ടമി വിഭാഗത്തിലാണ് ഇതുസംബന്ധിച്ച നടപടികൾ പൂർത്തിയാക്കുന്നത്. മിക്കവരും പൊലീസിൽ നിന്ന് എഴുത്തു കൂടി വാങ്ങാറുണ്ട്. 

∙ അതെ, മെഡിക്കൽ കോളജുകളിലും ആ മൃതദേഹങ്ങൾ അന്തസോടെ യാത്രയാകുന്നുണ്ട് 

ഒരു കാര്യം ഓർക്കാം. ഒരു വ്യക്തിക്ക് അന്തസായി ജീവിക്കാനും അന്തസായി മരിക്കാനും നമ്മുടെ ഭരണഘടന അവകാശം നൽകുന്നുണ്ട്. വൈദ്യപഠനത്തിന് നൽകിയാലും. ഈ ഉറപ്പ് വൈദ്യ പഠനത്തിന് കൈമാറുന്ന മൃതദേഹങ്ങളിലും പാലിക്കപ്പെടുന്നുണ്ട്. 

വൈദ്യപഠനത്തിന് ഉപയോഗിക്കുന്ന മൃതദേഹങ്ങളുടെ മരണാനന്തര യാത്ര എങ്ങനെയാണ്. സീതാറാം യച്ചൂരിയും ജ്യോതി ബസുവും പോലെ നമ്മുടെ സമൂഹത്തോട് പ്രതിബന്ധതയുള്ള ആ വലിയ മനുഷ്യർ എത്ര കാലം അനാട്ടമി മേശയിൽ വിദ്യാർഥികൾക്കായി കാത്തിരുന്നു. ദാനങ്ങളിൽ ഏറ്റവും മഹത്തരം അവയവ ദാനവും ശരീര ദാനവുമാണ് എന്നത് ഇവിടെ ഓർക്കേണ്ടതാണ്. 

അനാട്ടമി വിഭാഗത്തിൽ ലഭിക്കുന്ന മൃതദേഹം ആറു മാസം മുതൽ ഒരു വർഷം വരെ സൂക്ഷിച്ച ശേഷം മാത്രമേ പഠനത്തിനായി കൈമാറുകയുള്ളു. ശരീരം പഠനത്തിനായി തയാറാക്കുകയാണ് ഇക്കാലത്ത് ചെയ്യുന്നത്. ഇതിനായി എംബാം ചെയ്ത ശേഷം ഫോർമലീൻ ടാങ്കിൽ സൂക്ഷിക്കുന്നു.