മുംബൈ, കൊൽക്കത്ത, ചെന്നൈ, ബെംഗളൂരു, ഗുഡ്ഗാവ് എന്നിവിടങ്ങളിലെ ചൈൽഡ്‌ലൈൻ കേന്ദ്രീകൃത സംവിധാനത്തിലാണ് കുട്ടികളുടെ വിളി ആദ്യമെത്തുക. കേരളത്തിലാണെങ്കിൽ ചെന്നൈയിലാവും. പിന്നീടാണ് ഏറ്റവും അടുത്ത കേന്ദ്രത്തിലേക്ക് കോളുകൾ കൈമാറുക. മുംബൈയിലെ കുട്ടികൾക്കു വേണ്ടി മാത്രം ആരംഭിച്ച ചൈൽഡ്‌ലൈൻ ഇന്ന് രാജ്യത്തെ 573 ജില്ലകളിലാണു വ്യാപിച്ചു  കിടക്കുന്നത്. 2000 ൽ ചൈൽഡ്‌ലൈനിന് സാമ്പത്തിക സഹായം നൽകാനും രാജ്യത്തൊട്ടാകെ സേവനം വ്യാപിപ്പിക്കാനും കേന്ദ്രസർക്കാർതന്നെ മുന്നോട്ടു വന്നു. 2006 ൽ ‘മദർ എൻജിഒ’ എന്ന പ്രത്യേക പദവിയും നൽകി. 2015 ൽ നിലവിൽ വന്ന ജുവനൈൽ ജസ്റ്റിസ് ആക്ടിലും ചൈൽഡ്‌ലൈനിനു പ്രത്യേക പരാമർശമുണ്ടായിരുന്നു.

∙ മനസ്സു തുറക്കുന്ന കുട്ടികൾ..

ഓരോ ചൈൽഡ്‌ലൈൻ കേന്ദ്രത്തിലും ദിവസേന എത്തുക നൂറുകണക്കിന് വിളികളാണ്. ചിലതൊക്കെ കുട്ടികൾ നേരിട്ട്. മറ്റു ചിലത് എന്തോ പ്രശ്നത്തിലൂടെയാണ് ആ കുട്ടികൾ കടന്നു പോകുന്നതെന്ന് തോന്നുന്നു എന്ന സംശയത്തിൽ വിളിക്കുന്നത്. വീട്ടിൽ ശാരീരികമായ ഉപദ്രവം നേരിടുന്ന കൂട്ടുകാരെ സഹായിക്കണമെന്ന് പറഞ്ഞുള്ള മറ്റു കുട്ടികളുടെ വിളികളും എത്താറുണ്ട് ചൈൽഡ്‌ലൈനിൽ. 

‘‘ആറു വർഷം മുൻപാണ്. ഓഫിസിലേക്ക് ഇതരസംസ്ഥാനക്കാരായ മാതാപിതാക്കൾ കയറി വന്നു. ജോലിക്കായി കേരളത്തിലെത്തി കുടുംബമായി താമസിക്കുന്നവരാണ്. മകനെ എങ്ങനെയെങ്കിലും ഒഴിവാക്കിത്തരണം എന്നാണ് ആവശ്യം. കുട്ടിയെക്കൊണ്ട് ആകെ ബുദ്ധിമുട്ടിലായിരുന്നു അവർ. ആരോടും സംസാരിക്കില്ല. കത്തി പോലെയുള്ള ആയുധങ്ങളുമായാണ് നടപ്പ്. വീട്ടിലുള്ളവരെ ഉപദ്രവിക്കും എന്ന ഭീഷണി. സ്കൂൾ പഠനം ഒക്കെ അപ്പോഴേക്കും നിലച്ചിരുന്നു. 

ഞങ്ങളുടെ ടീം ആ കുട്ടിയെ കണ്ടു. നിരന്തരം സംസാരിച്ചു. ആദ്യമൊന്നും അവൻ അടുത്തില്ല. മെല്ലെ മെല്ലെ കൗൺസലറോട് മനസ്സു തുറന്നു. ചൈൽഡ്‌ലൈൻ അവന്റെ കൂടെ നിന്നു. വീണ്ടും സ്കൂളിൽ ചേർത്തു. കുട്ടി പഠിക്കാൻ തുടങ്ങി. കുറച്ചു മാസങ്ങൾക്കു ശേഷം മധുരവുമായി അവനും മാതാപിതാക്കളും വീണ്ടും ഓഫിസിൽ വന്നു. കൃത്യസമയത്ത് ഇടപെട്ടില്ലായിരുന്നെങ്കിൽ മകനെ കൈവിട്ടു പോകുമായിരുന്നേനേ എന്ന് പറയുമ്പോൾ അവർ കരയുകയായിരുന്നു. പിന്നീട് അവർ നാട്ടിലേക്ക് മടങ്ങി. അവൻ മിടുക്കനായി ജീവിക്കുന്നുണ്ടാകും..’’ ചൈൽഡ്‌ലൈൻ മലപ്പുറം നോഡൽ ഓഫിസർ സി.പി.സലിം പറയുന്നു.

∙ ബാലവേല മുതൽ മനുഷ്യക്കടത്ത് വരെ

അമ്മ മരിച്ചതിനെ തുടർന്നാണ് എട്ടു വയസ്സുകാരിയായ പെൺകുട്ടിയെയും സഹോദരനെയും അച്ഛൻ ബന്ധുവിന്റെ വീട്ടിലാക്കിയത്. സംരക്ഷിക്കാനുള്ള ഉത്തരവാദിത്തത്തിൽനിന്ന് അച്ഛൻ പിന്മാറുകയും ചെയ്തു. ചൈൽഡ്‌ലൈൻ പ്രവർത്തകരുടെ ഒരു ഫീൽഡ് സന്ദർശനത്തിനിടെയാണ് കുട്ടി അതിക്രമത്തിന് ഇരയാവുന്നുണ്ട് എന്നതിനെക്കുറിച്ച് സൂചന കിട്ടുന്നത്. ചൈൽഡ്‌ലൈൻ മുൻകൈയ്യെടുത്ത് പെൺകുട്ടിയെ ആശുപത്രിയിലെത്തിച്ചു. പരിശോധനയിൽ സ്വകാര്യ ഭാഗങ്ങളിൽ തീ വച്ച് പൊള്ളിച്ച പാടുകൾ കണ്ടെത്തി. പക്ഷേ, ഒരക്ഷരം പോലും സംസാരിക്കാൻ കഴിയാത്ത വിധം ഭയചകിതയായിരുന്നു കുട്ടി. കുട്ടിയെ ചൈൽഡ്‌ലൈൻ ഏറ്റെടുത്തു. പ്രത്യേക സംരക്ഷണം നൽകി, ദിവസങ്ങളോളം അവളോട് സംസാരിച്ചു. ഒടുവിൽ, മനസ്സു തുറക്കാൻ കുട്ടി തയാറായി. ബന്ധുവായ സ്ത്രീയായിരുന്നു പ്രതി. പുറത്തു പറഞ്ഞാൽ കൊല്ലും എന്ന് ഭീഷണിപ്പെടുത്തിയാണ് കുട്ടിയെ നിരന്തരം അതിക്രമത്തിന് ഇരയാക്കിയത്. കേസിന് പൂർണ പിന്തുണയുമായി ചൈൽഡ്‌ലൈൻ മുന്നോട്ടു പോയതോടെ ഇവർ അറസ്റ്റിലായി.

ബംഗാളിൽനിന്ന് വിവാഹം കഴിച്ച് മനുഷ്യക്കടത്തിന് മഹാരാഷ്ട്രയിലേക്ക് കൊണ്ടുവന്നു തടവിൽ പാർപ്പിച്ചിരുന്ന 15 വയസ്സുകാരിയെ രക്ഷിച്ചത് താനെ ചൈൽഡ്‌ലൈനിലേക്കു ലഭിച്ച ഒരു വിളിയാണ്. രാജ്യത്തൊട്ടാകെ പ്രവർത്തിക്കുന്ന ചൈൽഡ്‌ലൈൻ കേന്ദ്രങ്ങളിലെ കൗൺസലർമാർക്കും വൊളന്റിയർമാർക്കും ഇതുപോലെ അതിജീവനത്തിലേക്ക് പിടിവള്ളി നീട്ടിയ നൂറു കഥകൾ പറയാനുണ്ടാവും. ബാലവേല, ബാലവിവാഹം തുടങ്ങിയവയ്ക്കെതിരെ പ്രത്യേകം ഹെൽപ് ഡെസ്ക്കുകൾ ഉണ്ട് ചൈൽഡ്‌ലൈനിന്. ഒരു വിളിയെത്തിയാൽ ഏതു നേരത്തും സഹായത്തിനായി ഓടിയെത്തുന്നവർ. റെയിൽവേ സ്റ്റേഷനുകളിൽ മാത്രമായി റെയിൽവേ ചൈൽഡ്‌ലൈൻ എന്ന വിഭാഗവുമുണ്ട്. വീട്ടിൽനിന്നോ സ്കൂളിൽനിന്നോ ഒളിച്ചോടാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്ന കുട്ടികൾ ആദ്യമെത്തുന്നത് റെയിൽവേ സ്റ്റേഷനുകളിലേക്കാവും എന്ന ചിന്തയായിരുന്നു അതിനു പിന്നിൽ.

∙ ഓർമയാവുമോ 1098?

ചൈൽഡ്‌ലൈനിനെ കേന്ദ്ര വനിതാ, ശിശുവികസന മന്ത്രായത്തിനു കീഴിൽനിന്ന് കേന്ദ്ര ആഭ്യന്തര മന്ത്രാലയത്തിനു കീഴിലേക്ക് മാറ്റാനുള്ള തീരുമാനമാണ് വിവാദങ്ങളുടെ തുടക്കം. തീരുമാനത്തിനു പിന്നാലെ ചൈൽഡ്‌ലൈൻ നടത്തിപ്പിനായി നൽകിയിരുന്ന ഫണ്ട് നിലച്ചു. മറ്റ് എൻജിഒകളിൽനിന്ന് സാമ്പത്തിക സഹായം സ്വീകരിക്കുകയും പിന്നീട് സർക്കാർ ഫണ്ട് അനുവദിക്കുമ്പോൾ അത് തിരികെ നൽകുകയും ചെയ്യുന്ന രീതിയിലായിരുന്നു ചൈൽഡ്‌ലൈനിന്റെ പ്രവർത്തനം. ഫണ്ട് കുടിശ്ശിക കോടികൾ കവിഞ്ഞതോടെ എൻജിഒകൾ സഹായം നൽകുന്നതു നിർത്തി. ഇതോടെ ഏതാണ്ട് പൂർണമായും പ്രതിസന്ധിയിലായി ചൈൽഡ്‌ലൈനിന്റെ പ്രവർത്തനം. ആറ് മാസത്തോളം ശമ്പളം കിട്ടാതായതോടെ മറ്റു വഴികളില്ലാതെ പലരും ജോലി ഉപേക്ഷിച്ചു. കേരളത്തിൽ മാത്രം മൂന്ന് മാസത്തിനിടെ 191 പേരാണ് ചൈൽഡ്‌ലൈനിന്റെ പടിയിറങ്ങിയത്.

എങ്കിലും സഹായം അഭ്യർഥിച്ച് വിളിക്കുന്ന കുട്ടികളെയോർത്ത് പലയിടത്തും ജീവനക്കാർ സ്വന്തം കൈയ്യിൽനിന്ന് പണം മുടക്കി യൂണിറ്റുകൾ നിലനിർത്തി. പെട്രോൾ അടിക്കാൻ വഴിയില്ലാതെ വന്നപ്പോൾ ചില യൂണിറ്റുകളെങ്കിലും ഫീൽഡ് പ്രവർത്തനം അവസാനിപ്പിച്ചു. കേരളത്തേക്കാൾ രൂക്ഷമായ അവസ്ഥയായിരുന്നു രാജ്യത്തിന്റെ മറ്റു പല ഭാഗങ്ങളിലും. പ്രതിഷേധങ്ങൾക്കൊടുവിൽ ‘ചൈൽഡ് ഹെൽപ്‌ലൈൻ’ എന്ന പുതിയ സംവിധാനത്തിന്റെ വിശദ മാർഗരേഖ സർക്കാർ പുറത്തിറക്കി. 27 വർഷമായി നിലനിന്നിരുന്ന സംവിധാനത്തെ അട്ടിമറിച്ചുകൊണ്ട് സർക്കാരിന്റെ കണ്ടെത്തലായി ചൈൽഡ് ഹെൽപ്‌ലൈൻ അവതരിപ്പിക്കുന്നതിനെതിരെ വിവാദങ്ങളും പടർന്നു.

∙ ആരാണ് ഇവരെ കേൾക്കുക?

സർക്കാരിന്റെ ആദ്യ തീരുമാനം അനുസരിച്ച് 1098 ലേക്ക് വിളിക്കുന്ന എല്ലാ കോളുകളും പൊലീസ് മാത്രമാണ് കൈകാര്യം ചെയ്യേണ്ടിയിരുന്നത്. പക്ഷേ, ഇതിനെതിരെ വ്യാപക വിമർശനം ഉയർന്നു. സോഷ്യൽ വർക്കർമാരെ പൂർണമായി ഒഴിവാക്കിക്കൊണ്ട് കാര്യക്ഷമമായി ഈ സംവിധാനം എങ്ങനെ മുന്നോട്ടു കൊണ്ടുപോകും എന്ന ചോദ്യമാണ് ചൈൽഡ് ആക്ടിവിസ്റ്റുകൾ ഉന്നയിച്ചിരുന്നത്. സഹായം ആവശ്യമുള്ള കുട്ടികൾ പൊലീസിനെ വിളിക്കാൻ മടിക്കും എന്ന പഠന റിപ്പോർട്ടുകളും അതിനിടെ പുറത്തു വന്നു. കേരളം ഉൾപ്പെടെയുള്ള സംസ്ഥാനങ്ങളിൽ പോക്സോ കേസുകൾ പൊലീസ് അട്ടിമറിക്കുന്നു എന്ന പരാതിയും വ്യാപകമാണ്. 

ഒടുവിൽ സോഷ്യൽ വർക്കർമാരെ ഒപ്പം ചേർക്കുന്ന സംവിധാനത്തിന് സർക്കാർ തയാറായി. പക്ഷേ, കുട്ടികളുടെ വിളികൾ ആദ്യമെത്തുക പൊലീസിന് തന്നെയാവും. 1098 എന്ന നമ്പറിലേക്ക് പോകുന്ന എല്ലാ വിളികളും ഇനി മുതൽ 112 എന്ന നമ്പറിലേക്കാണ് എത്തുക. അടിയന്തര ഇടപെടൽ വേണ്ടതാണെങ്കിൽ പൊലീസും അല്ലെങ്കിൽ സോഷ്യൽ വർക്കറും പ്രശ്നത്തിൽ ഇടപെടും. വിവാദങ്ങളെ തുടർന്ന് 1098 എന്ന നമ്പർ ഇപ്പോൾ നിലനിർത്തിയെങ്കിലും ദീർഘകാലം അത് തുടരാൻ കഴിയില്ല എന്നുതന്നെയാണ് സർക്കാർ വ്യക്തമാക്കിയിരിക്കുന്നത്. 

പൊതു ഗതാഗത സംവിധാനങ്ങളിലും പൊതുസ്ഥലങ്ങളിലുമെല്ലാം 1098 എന്നത് മായിച്ച് 112 എന്നെഴുതി തുടങ്ങുകയാണ്. ദീർഘകാലമായി ചൈൽഡ്‌ലൈനിന്റെ ഭാഗമായവരെ പുതിയ സംവിധാനത്തിലേക്ക് ഉൾപ്പെടുത്തുമോ എന്നതിലും വ്യക്തതയില്ല. പത്തു മുതൽ പൂജ്യം വരെ എണ്ണിത്തീരും മുൻപ്, കരയുന്ന കുട്ടിക്ക് സഹായമെത്തിക്കാൻ ആരംഭിച്ച ചൈൽഡ്‌ലൈൻ മൂന്നു പതിറ്റാണ്ടോളം നീണ്ട സേവനത്തിനു ശേഷം നിർബന്ധമായി പടിയിറക്കപ്പെടുമ്പോൾ, 112 എന്ന എമർജൻസി നമ്പറിന് അതിനു പകരക്കാരനാകാൻ കഴിയുമോ എന്നതിലാണ് ആശങ്ക.

English Summary: Childline 1098 is to Go 'Offline' Soon and the Raising Questions