മമ്മൂട്ടിയെ കഥാപാത്രമാക്കിയ തിരക്കഥ: എംടി അന്ന് നടത്തിയത് അപകടകരമായ സർഗവ്യാപാരം; ‘തെല്ലിട പിഴച്ചിരുന്നെങ്കിൽ...’

മുതിർന്നവർക്ക് നിസ്സാരം എന്ന് തോന്നാവുന്ന അനുഭവങ്ങൾ ബാലമനസ്സിൽ എങ്ങനെ തീക്ഷ്ണ പ്രതികരണങ്ങൾ ഉളവാക്കുന്നു എന്ന് നമുക്ക് അനുഭവവേദ്യമാക്കി തന്ന കഥയാണ് ‘നിന്റെ ഓർമയ്ക്ക്’. ഒരു കാലഘട്ടത്തിൽ കേരളത്തിൽ നിറഞ്ഞു നിന്നിരുന്ന ഫ്യൂഡലിസ്റ്റ് പാരമ്പര്യം ഇരുളടഞ്ഞ നാലുകെട്ടുകളിൽ തകർന്നില്ലാതാവുന്നത് എംടിയേക്കാൾ മനോഹരമായി വിവരിച്ച എഴുത്തുകാരില്ല. നിലംപൊത്താറായ നാലുകെട്ടുകളും ഒഴിഞ്ഞ നെല്ലിൻപത്തായങ്ങളും എംടിയുടെ അനേകം കഥകളിൽ അലയടിക്കുന്നുണ്ട്.

തകർത്തു പെയ്യുന്ന കർക്കിടക മാസത്തിൽ നനഞ്ഞു കുതിർന്നുവന്ന മകന് ചാക്കരി വാർത്ത വെള്ളം നൽകിയും വിരുന്നുകാരെ ചോറ് വിളമ്പിയും സൽക്കരിക്കുന്ന നിസ്സഹായയായ ഒരു അമ്മയുടെ ചിത്രം ‘കർക്കടകം’ എന്ന കഥയിൽ എംടി വരച്ചിടുന്നുണ്ട്. തനിക്ക് അവകാശപ്പെട്ടത് നിഷേധിക്കുമ്പോൾ ഒരു കുട്ടിയിലുളവാകുന്ന മാനസികവ്യഥയുടെ തീവ്രതയാണ് ‘ഒരു പിറന്നാളിന്റെ ഓർമ’ എന്ന കഥയുടെ ഇതിവൃത്തം. അമ്മാവനും മക്കളും വിഭവസമൃദ്ധമായി ഊണ് കഴിക്കുമ്പോൾ തങ്ങളുടെ കഞ്ഞിക്കുള്ള ഊഴവുംകാത്ത് മാവിൻ ചുവട്ടിൽ മാറിനിൽക്കുന്ന അനന്തരവന്മാരുടെ നിസ്സഹായാവസ്ഥ ഈ കഥയിൽകാണാം. അമ്മാവന്റെ മകന് പിറന്നാളിന് വിഭവസമൃദ്ധമായ സദ്യയും തന്റെ പിറന്നാളിന് അമ്മയ്ക്ക് തല്ലിന്റെ സദ്യയുമാണ്. അൻപതുകളിലെ കേരളീയാന്തരീക്ഷം ഇത്തരത്തിലുള്ള അനേകം പൊരുത്തക്കേടുകളുടെയും സംഘട്ടനങ്ങളുടെയും വേദികളായിരുന്നു.

എം.ടി.വാസുദേവൻ നായരുടെ നോവലുകൾ എല്ലാം ഒരർഥത്തിൽ വലുതായ ചെറുകഥകളാണെന്ന് പറയാം. 1957ൽ എംടി രചിച്ച ‘നുറുങ്ങുന്ന ശൃംഖലകൾ’ എന്ന ചെറുകഥയുടെ വികസിത രൂപമാണ് 1958ല്‍ രചിച്ച ‘നാലുകെട്ട്’ എന്ന നോവൽ എന്ന് പല നിരൂപകരും നിരീക്ഷിച്ചിട്ടുണ്ട്. സംഭവങ്ങളിലും അവയുടെ ചിത്രീകരണത്തിലും കഥാപാത്രങ്ങളിലും അവയുടെ മാനസിക ഭാവങ്ങളിൽ തന്നെയും വലിയ വ്യത്യാസമൊന്നും രണ്ടും തമ്മിൽ കാണാനില്ല എന്നത് ശ്രദ്ധേയമാണ്.

∙ നിസ്സഹായരായ എംടിയുടെ സ്ത്രീകഥാപാത്രങ്ങൾ

എംടിയുടെ കഥകളിൽ സ്ത്രീകൾ പലയിടത്തും നിസ്സഹായരാണ്. മഞ്ഞിലെ വിമലയും കാലത്തിലെ സുമിത്രയും ഒഴിച്ചുനിർത്തിയാൽ മറ്റു സ്ത്രീകഥാപാത്രങ്ങളെല്ലാം സാമൂഹിക നിയന്ത്രണങ്ങളുടെ ഒഴുക്കിനൊത്ത് നീന്തുന്നവരാണ്. ചെയ്യാത്ത കുറ്റങ്ങൾക്കും അറിയാത്ത തെറ്റുകൾക്കും നേരിടേണ്ടിവരുന്ന മാനസിക സംഘർഷംകൊണ്ട് ജീവിതം സ്വയം അവസാനിപ്പിച്ച ‘കുട്ട്യേടത്തി’ എന്ന കഥാപാത്രം അക്കാലത്തെ കേരളീയ ഗ്രാമീണ അന്തരീക്ഷത്തിലെ സ്ത്രീജീവിതത്തിന്റെ പ്രതീകമായി മാറുന്നുണ്ട്.

ഇക്കാലത്തിന്റെ കാഴ്ചപ്പാടിൽ പറഞ്ഞാൽ ക്രൂരമായ ബോഡി ഷെയ്മിങ്ങിന്റെ ഒരു നിസ്സഹായയായ ഇരയായി മാറുന്നു ആ കഥാപാത്രം. എംടിയുടെ രചനകളിൽ പലയിടത്തും പ്രതിനായക സ്ഥാനത്തു നിൽക്കുന്നത് സമൂഹമാണ്. എംടിയുടെ മിക്ക കഥകളിലും എന്തെങ്കിലും സംഭവിക്കുകയില്ല, മറിച്ച് സംഭവിച്ചത് അനുസ്മരിക്കുകയാണ്. കഥ ആന്തരികമായ ആത്മഭാഷണം ആകുമ്പോൾ ഭാവഗീതത്തിന്റെ ഏകാന്ത തീക്ഷ്ണത അതിനു ലഭിക്കുന്നു

∙ കാൽപനികനായ അന്യൻ

ആൾക്കൂട്ടത്തിൽ ഒറ്റപ്പെടുന്നവരാണ് എംടിയുടെ നായകന്മാർ. സ്വന്തം കുടുംബത്തിലും സമൂഹത്തിന്റെ വിഭിന്നമേഖലകളിലും അയാൾ ഏകാന്തത അനുഭവിക്കുന്നു. ‘നാലുകെട്ട്’ എന്ന നോവലിൽ കുട്ടികളും സ്ത്രീകളും പുരുഷന്മാരും അടങ്ങുന്ന വിശാലമായ തറവാട്ടിൽ അപ്പുണ്ണി ഏകാന്തത അനുഭവിക്കുന്നു. ‘അസുരവിത്തി’ലേക്കെത്തുമ്പോൾ സ്വന്തം ഗൃഹത്തിൽനിന്നും ബന്ധുജനങ്ങളുടെ ഇടയിൽനിന്നും സമൂഹത്തിൽനിന്നും ഒറ്റപ്പെടേണ്ടിവരുന്ന ഗോവിന്ദൻകുട്ടി ഒടുവിൽ ഗ്രാമം വിട്ടുപോകുന്നു. ‘കാല’ത്തിലെ സേതുവാകട്ടെ താൻ സ്നേഹിച്ചവരിൽനിന്നും തന്നെ സ്നേഹിച്ചവരിൽനിന്നും ഒറ്റപ്പെട്ടുപോകുന്നു.

‘മഞ്ഞ്’ എന്ന നോവലിൽ വിമലയുടെ കുടുംബത്തിലെ ഓരോ കഥാപാത്രങ്ങളും- വിമല, അമ്മ, അച്ഛൻ, സഹോദരൻ, സഹോദരി- ഒറ്റപ്പെട്ട ഓരോ തുരുത്തുകളായി മാറുന്നു. വ്യക്തിയും പരിതസ്ഥിതിയും തമ്മിലുള്ള വൈരുധ്യത്തിൽ നിന്നുടലെടുക്കുന്ന അസംതൃപ്തിയാണ് എംടി കൃതികളിലെ കാൽപനിക നായകന്റെ വ്യക്തിത്വത്തെ ഏറ്റവും കൂടുതൽ മഥിക്കുന്നത്. അതുതന്നെയാണ് ‘ഞാൻ’ എന്ന ഭാവം ഉടലെടുക്കുന്നതിന്റെ ആന്തരിക യുക്തിയും. എംടിയുടെ നായക കഥാപാത്രങ്ങളുടെ സ്ഥിരം മാനസിക വികാരങ്ങളിൽനിന്ന് ഭിന്നനല്ല ‘രണ്ടാമൂഴ’ത്തിലെ ഭീമനും.

മഹാഭാരതത്തിൽ പാണ്ഡവരിലെ തിളക്കമാർന്ന കഥാപാത്രങ്ങളിൽനിന്ന് മാറ്റിനിർത്തപ്പെട്ടവനാണ് ഒരു ജന്മം മുഴുവൻ രണ്ടാമൂഴത്തിനായി കാത്തുനിൽക്കേണ്ടിവന്ന ഭീമസേനൻ. പാഞ്ചാലിയുടെ പ്രണയത്തിനായി പലതും ചെയ്തിട്ടുണ്ടെങ്കിലും തീവ്രവും ആത്മാർത്ഥവും ആയി അവളെ സ്നേഹിച്ചിട്ടുണ്ടെങ്കിലും അവളുടെ മനസ്സിൽ അയാൾ രണ്ടാമൂഴക്കാരൻ മാത്രമാണ്. വായുപുത്രനെന്ന് അഹങ്കരിച്ചിരുന്ന ഭീമന് ഇടിത്തീയായിരുന്നു കൂടുതൽ കരുത്തുള്ള മകനായി കാട്ടാളനെ പ്രാപിക്കേണ്ടി വന്നിരുന്നു എന്ന കുന്തിയുടെ വെളിപ്പെടുത്തൽ.

ഒടുവിൽ മഹാഭാരതയുദ്ധത്തിൽ ശത്രുപക്ഷത്തിന് കനത്ത നാശം വിതച്ചുകൊണ്ട് മകനായ ഘടോൽക്കചൻ മരിച്ചുവീണ ആഘാതത്തിൽ തരിച്ചിരിക്കുമ്പോഴും അയാൾ മനസ്സിലാക്കുന്നു, പാണ്ഡവ പക്ഷത്ത് അതൊരു വാർത്തയേ അല്ല എന്ന സത്യം. ആൾക്കൂട്ടത്തിൽ ഒറ്റപ്പെട്ടുപോകുന്ന എംടിയുടെ മറ്റു നായകന്മാരുടെ മാനസികാവസ്ഥ തന്നെയാണ് രണ്ടാമൂഴത്തിലെ ഭീമനും. എംടിയുടെ കഥകളിൽ സ്ത്രീ പുരുഷ ഭേദമില്ലാതെ ദുഃഖപരിവേഷമില്ലാത്ത ഒരു കഥാപാത്രത്തെയും കാണാനാകില്ല . തങ്ങളുടെ ദുഃഖങ്ങളിലും അവയുടെ സ്മരണകളിലുമാണവർ സ്വയം അസ്തിത്വം കണ്ടെടുക്കുന്നത്.

∙ എംടിയുടെ തിരക്കഥകൾ

മലയാളത്തിലെ വ്യത്യസ്തമായൊരു സാഹിത്യ ശാഖയാണ് തിരക്കഥ. ദൃശ്യകലയായ സിനിമയ്ക്കു വേണ്ടി രചിക്കുന്ന താങ്ങുകലയായി മാത്രം ഒരുകാലത്ത് കണ്ടിരുന്ന തിരക്കഥയെ സാഹിത്യമൂല്യമുള്ള സർഗാത്മക രചനയായി മാറ്റിത്തീർക്കുന്നതിൽ മുഖ്യപങ്കുവഹിച്ചയാളാണ് എം.ടി. വാസുദേവൻനായർ. ഭാഷയുടെ കാവ്യാത്മകതകൊണ്ട് എംടിയുടെ തിരക്കഥകൾ മറ്റു തിരക്കഥകളിൽനിന്നും വ്യതിരിക്തത പാലിക്കുന്നു. അക്ബർ കക്കട്ടിലിന്റെ നിരീക്ഷണത്തിൽ ‘‘നല്ല തിരക്കഥകൾ നല്ല സാഹിത്യം കൂടിയാണെന്ന് തെളിയിച്ച മലയാളത്തിലെ ആദ്യ കഥാകാരനാണ് എം.ടി’’.